بازدارندگي به مثابه توجه به اصول اخلاقي در خسارت تنبيهي

Deterrence as Consideration of Ethical Principles of Punitive Damage

زمينه و هدف: اين مقاله به بازدارندگي به مثابه يكي از پايه‌هاي شكل‌گيري اصول اخلاقي در خسارت تنبيهي توجه نشان مي‌دهد. به همين دليل، اين سؤال مطرح است كه خسارت تنبيهي چگونه مي‌تواند با رويكرد بازدارندگي به بسط اصول اخلاقي در جامعه كمك نمايد؟ بنابراين هدف مقاله، توجه به جنبه‌هاي بازدارنده خسارت تنبيهي از منظر اخلاقي است. مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر از رويكرد توصيفي ـ تحليلي به منظور توجه به جنبه‌هاي بازدارندگي خسارت تنبيهي در حوزه‌هاي اخلاقي بهره مي‌برد. به همين منظور، جمع‌آوري اطلاعات به شيوه اسنادي و كتابخانه‌اي با بهره‌گيري از متون اصلي، كتب، مقالات و پژوهش‌هاي انجام‌شده در اين زمينه صورت گرفته است. يافته‌ها: خسارت تنبيهي، هرچند در قوانين حقوقي ايران پذيرفته‌شده نيست، اما نهادهاي مشابهي همانند تأخير تاديه، وجه التزام، جريمه اجباري و ديه در رابطه با كاركردهاي اين نهاد وجود دارند كه به نوبه خود مي‌توانند موجد اخلاق اجتماعي و فردي باشند. خسارت تنبيهي در حوزه اخلاق رويكردي بازدارنده دارد كه هم از بروز تخلفات و جرائم اجتماعي جلوگيري مي‌نمايد و هم الگويي براي زيست اخلاقي انسان‌ها فراهم مي‌آورد كه در چارچوب آن، ساير افراد جامعه نيز از ارتكاب بر جرائم و ارتكاب جرم خودداري مي‌كنند. نتيجه‌گيري: خسارت تنبيهي داراي جنبه‌هاي بازدارنده مؤثري است كه مي‌تواند رويكرد جديدي در حوزه اخلاق فردي و اجتماعي باز كند كه از قِبَل آن، حقوق اجتماعي ـ اقتصادي افراد به شكل مؤثرتري جبران شود و از بروز حوادث بيشتر در آينده نيز جلوگيري شود.

Background and Aim: This paper refers to deterrence as one of the bases of ethical principles of punitive damage. This is why the question is raised, "how does punitive damage contribute to codification of ethical principles in society by adoption of deterrence approach?" Therefore, this paper aims to highlight the deterrent aspects of punitive damage ethically. Materials and Methods: The present survey adopts descriptive-analytical approach so as to attend the deterrent aspects of punitive damage in ethical fields. To do so, data collection is done through library review of main texts, books, papers and surveys on the matter. Findings: Although punitive damage has not been yet acknowledged in Iranian legal laws, there are similar notions like late payment damage, penalty clause, and compensation which act like the notion and contribute to social and individual ethics. In ethical field, punitive damage is based on a deterrent approach which prevents from social violations and offenses and provides people with a model of ethical life in which other members of the society are also inhibited from committing crimes. Conclusion: Punitive damage with its effective deterrent aspects can develop a new approach to individual and social ethics so as to compensate for socio-economic rights effectively and to prevent undesirable events from happening in future.