پديد آورندگان :
طهماسبي، غلامحسين سازمان تحقيقات آموزش و ترويج كشاورزي - موسسه تحقيقات علوم دامي كشور - بخش زنبورعسل , عالي پناه، هلن سازمان تحقيقات آموزش و ترويج كشاورزي - موسسه تحقيقات گياه پزشكي كشور , طهماسبي، زهرا دانشگاه آزاد اسلامي واحد تهران شمال , نظريان، حسن سازمان تحقيقات آموزش و ترويج كشاورزي - مركز آموزش عالي امام خميني , رفاهي، بهزاد خراسان رضوي - واحد تحقيق و توسعه عسل كوهدشت
كليدواژه :
پروانه خار؟ , پروانه رنگارنگ , زنبورعسل , ايران , زنبورداري , شهد
چكيده فارسي :
جمعيت پروانه رنگارنگ Vanessa cardui L. در بعضي سالها به دليل افزايش بارندگي و پوشش گياهي افزايش يافته و به وفور در باغ ها، مزارع و مراتع روي گلها ديده مي شوند كه مشكلاتي را براي كشاورزان و زنبورداران به وجود مي آورند. اواخر زمستان 1397 و بهار 1398 جمعيت اين پروانه ها در بعضي مناطق ايران بالا رفت و مشكلاتي براي زنبورداران به وجود آورد چرا كه اين پروانه با جمعيت فراوان و تغذيه از شهد گياهان منطقه، به عنوان رقيبي در مقابل زنبورهاي عسل قرار گرفت. اين پروانه‌ها براي تكميل چرخه زندگي چند نسلي خود به زيستگاه‌هاي گرمسيري و معتدله وابسته هستند. طول دوره هر نسل در اين مناطق بين 33 تا 44 روز و در مناطق معتدله و سردسير به 60 روز و يا بيش از آن هم مي‌رسد. پروانه‌ها پس از خروج از شفيره 24-10 روز زنده مي‌مانند، اما دوام اين پروانه‌ها طي نسل‌هاي متمادي از تخم تا زمان مرگ حدود يك سال است. هر پروانه ماده در طول زندگي خود حدود 500 تخم مي‌گذارد و قادر است چندين نسل را در طول مهاجرت به وجود بياورد. پروانه خار؟ پراكندگي بسيار وسيعي دارد و در قاره‌هاي آسيا، اروپا، آفريقا و امريكا به‌وفور يافت ميشود و در استراليا نيز انتشار دارد، اما از جنوب استراليا و قطب جنوب گزارش نشده است لذا پروانه همه‌جايي قلمداد ميشود. در ايران نيز اين پروانه از اكثر استان‌هاي كشور گزارش شده است. در بهار سال 1371 نيز پروانه خار؟ با جمعيتي زياد و حتي با جمعيتي بيشتر از بهار 1398 در ايران ديده شده بود و خسارتهايي به زنبورداران بعضي مناطق وارد كرده بود. البته در سال 1371 عمده جمعيت پروانه ها در جنوب كشور وجود داشت و به ندرت به مناطق شمالي و معتدل كشوركوچ كرده بود ولي در سال 1398 با جمعيت زياد به مناطق شمالي مهاجرت و براي كشاورزان و زنبورداران ايجاد نگراني نمود. اين پروانه مهاجرت هاي طولاني دارد. دو مسير مهاجرتي اين گونه بين شمال آفريقا و اروپا و نيز بين آمريكاي شمالي و جنوبي به‌خوبي مورد مطالعه قرار گرفته‌اند.پروانه‌ها در طول اين مهاجرت مسافتي بالغ بر 15000 كيلومتر طي مي‌كنند. مهاجرت پروانه خار؟ از كشورهاي شمال آفريقا به شمال شرقي اسپانيا به كمك باد صورت مي‌گيرد و پديده هاي جوي در مهاجرت آنها نقش دارند. پروانه‌هاي رنگارنگ يا پروانه خار؟ از بيش از 100 ميزبان گياهي تغذيه مي‌كنند. گياهاني كه اين پروانه معمولاً از شهد گل‌هاي آنها استفاده مي‌كند، شيرساز، شبدر، گاوزبان ايتاليايي، مريم گلي، نعنا چمني، آويشن،گل ناز، گل گندم،بادآورد، خارپنبه و بومادران هستند كه در بسياري از مناطق يافت مي‌شوند. زماني كه اين پروانه‌ها به فراواني در طبيعت يافت مي شوند به عنوان رقيبي براي زنبورعسل و ساير گونه‌هاي گرده افشان، در استفاده از شهد گل‌هاي گياهان دگرگشن عمل مي كنند. اين پروانه با مصرف شهد گلها موجب كاهش شهد قابل دسترس براي زنبوران عسل ميشود و سبب افزايش نياز به تغذيه كلني ها با شربت شكر و در نتيجه افزايش هزينه هاي زنبورداران مي شود. در طي اين مدت، گرده مورد استفاده زنبورها در مناطق مذكور مورد تعرض اين پروانه قرار نميگيرد. با وجود بارندگي هاي زياد در زمستان 1397 و اوايل بهار 1398، كلني‌هاي مستقر در اغلب كوهپايه‌هاي البرز، با وجود سرسبزي و پوشش گياهي مناسب از توليد قابل قبولي برخوردار نبودند و زنبورداران براي پايداري كلني‌هاي خود ناگزير بودند زمان بيشتري را در طول بهار به تغذيه كلني‌ها بپردازند تا كمبود شهد حاصل از عدم تداوم بارندگي در بهار و طغيان پروانه خار را در منطقه جبران كنند. در طي اين مدت اين وضعيت در زنبورستان‌هاي مستقر در غرب كشور و رشته كوه هاي زاگرس شدت كمتري داشت و توليد عسل در زنبورستان‌هاي غرب كشور بيشتر بود. بهنظر مي رسد كه با توجه به موارد مذكور در زمان ظهور اين پروانه ها، استقرار كلني ها در مسيرهاي دور از كوچ پروانه ها باعث كاهش تاثيرات منفي آنها مي شود.
چكيده لاتين :
The population of Vanessa cardui has increased in some years due to rising rainfall and vegetation, and is abundantly seen in gardens and farms in the flowers, that cause problems for beekeepers and farmers. Late in winter of 2018 and spring 2019, the population of V. cardui increased in some area and made problems for beekeepers due to over population and feeding of mature butterflies from the nectar of the plants, were as a rival against honeybees.
Thistle butterflies are dependent on tropical and temperate habitats to complete their life cycle. The growth and length of each generation in tropical and semi-tropical areas is 33 to 44 days and in the temperate and cold areas is 60 days or more. Mature butterflies are alive after emerging from pupa, for 10 to 24 days but in general, durability of them in the generation of egg to death is about one year. Each female butterfly lay about 500 eggs. They are able to create several generations during migration. V. cardui has a wild dispersion in the world and distributed in the Asia, Europe, Africa, America and Australia but not reported in southern Australia and Antarctica. Therefore, thistle butterfly is a cosmopolitan butterfly. Thistle butterfly was reported also from most provinces of Iran. In the spring of 1992, over population of thistle butterfly and more than that in spring 2019, caused damage to the beekeepers. Of course, in 1992, the major population of V. cardui were in south of the country and rarely in the north and temperate regions. But, in 2019, they migrated to the northern areas of the country and cause worried for farmers and beekeepers. V. cardui has long migration. Two immigration paths of this species have well studied between North Africa and Europe, and also between South and North America. Colorful butterflies during this migration are traveled over 15000 kilometers. Immigration of V. cardui from North Africa to northeast Spain is going to be with the help of wind, and atmospheric phenomena plays an important role in their migration. V. cardui feed on more than 100 plants such as goats-rue, clover, bugloss, salvia, self-heal, thyme, stonecrop, centaury, syrian thistle, cotton thistle and yarrow. When these butterfly are found abundantly, they are acting as a rival against honeybees and other pollinator insects in the use of nectar on the flowers of the plants. Generally, reduction of available nectar for honeybees, Increase the need to feed the colonies and consequently enhance cost of beekeeping. During this period, the pollen used by honeybees in this area is not invasion by butterfly. Despite the high rainfall in winter 2018 and early spring 2019, there was no acceptable production in honeybee colonies of most region in Alborz Mountains. So, beekeepers for sustainability of their colonies will continue to feed the colonies in the spring to compensate the deficiencies of the nectar because of invasion of V. cardui in the region. This situation had less intensity in the western parts of the country and Zagros Mountains, so honey production was more in apiaries of Zagros Mountains. It seems that, deploying honeybee colonies on far-flung routes of butterfly migration will reduce their negative impacts.
