مقايسه موكوزيت ناشي از راديوتراپي سرطان‌هاي سر وگردن با انواع زخم‌هاي دهاني از منظر طب ايراني و ارائه پيشنهادهاي درمان دارويي و غير‌دارويي

موكوزيت ناشي از راديوتراپي سر و گردن شيوع بالايي دارد. با وجود اين، طب رايج در پيشگيري و درمان اين ضايعه كاملاً موفق نبوده است. بنابراين، مي‌توان از توان بالقوه طب ايراني، به منظور پيش‌گيري و درمان خوراكي يا موضعي اين عارضه، استفاده كرد. مواد و روش ها در اين مطالعه كليدواژه‌هاي موكوزيت، راديوتراپي سر و گردن، قلاع و زخم‌هاي دهاني در بين كتاب‌هاي مرجع و معتبر طب سنتي ايران مانند كتاب قانون، ذخيره خوارزمشاهي، الحاوي، خلاصه التجارب، طب اكبري، اكسير اعظم، خلاصه‌الحكمه و مخزن‌الادويه و همچنين پايگاه‌هاي اطلاعاتي اسكوپوس، وب‌آو ساينس و پابمد از سال 1995 تا سال 2018 بررسي شد. يافته ها با مقايسه زخم‌هاي دهاني، از ديدگاه طب ايراني موكوزيت ناشي از راديوتراپي، بيشترين شباهت بين موكوزيت با قلاع دموي و بثور صغار متقرح است كه البته هر دوي اين ضايعات، درمان يكساني دارند. به منظور پيش‌گيري و درمان اين زخم‌ها، راهكارهاي مختلفي درخصوص اصلاح سبك زندگي توصيه شده است. علاوه بر اين، با توجه به سبب گرمي و حرارت و خشكي در ايجاد موكوزيت، گياهاني كه باعث ايجاد خاصيت سردي و رطوبت و حفظ انسجام بافتي دركل بدن و ناحيه دهان مي‌شوند، مي‌توانند با خاصيت ضد‌التهابي و آنتي‌اكسيداني و آنتي‌بيوتيكي به صورت موضعي و خوراكي در پيش‌گيري و درمان موكوزيت استفاده شوند. نتيجه گيري موكوزيت دهاني بيشترين شباهت را به قلاع دموي داشته و به دليل ديدگاه متفاوت طب سنتي ايران به مقوله سلامت و بيماري، اصلاح سبك زندگي در كنار تدابير درماني در كنترل موكوزيت ناشي از راديوتراپي سر و گردن مي‌تواند راهگشا باشد.

Objective Radiation-Induced Mucositis (RIM) is more common in patients with head and neck cancers. Common medications have not been fully successful in preventing and treating RIM. We can use the potential of Iranian medicine for prevention and oral/topical treatment of these lesions. Methods In this review study, the keywords of “Mucositis”, “Head and Neck Radiotherapy”, “Aphthous”, and “Mouth Ulcers” (In Persian) were used for searching in books related to Iranian Traditional Medicine (ITM) and in related papers published online and indexed in Scopus, Web of Science and PubMed databases from 1995 to 2018. Results According to ITM, RIM is mostly similar to a kind of aphthous oral ulcers called Ghola, both of which have the same treatment. For RIM treatment, various strategies for lifestyle modification have been recommended. Furthermore, considering that heat and dryness are the primary causes of RIM occurrence, the plants that cause damp feeling and produce moisture and maintain tissue integrity throughout the body and mouth can be used locally and orally for the prevention and treatment of RIM based on their anti-inflammatory, antioxidant and antibiotic properties. Conclusion Due to different viewpoints of ITM on health and disease, lifestyle modification and herbal remedies along with therapeutic measures can be effective in controlling RIM.