مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - ارزيابي و پهنه بندي خطر وقوع زمين لغزش با استفاده از مدل ويكور، در حوضه آبريز حاجيلرچاي

چكيده فارسي :

زمين لغزش ها از جمله مخاطرات طبيعي هستند كه همه ساله موجب خسارات جاني و مالي زياد،به ويژه در نواحي كوهستاني مي شوند. محدوده مورد مطالعه موسوم به حوضه آبريز حاجيلر چاي با وسعتي معادل 94/1158 كيلومتر مربع در استان آذربايجان شرقي، شهرستان ورزقان و بخش هاي از جلفا و مرند واقع شده است. اين حوضه با مختصات جغرافيايي 38 درجه و 27 دقيقه تا 38 درجه و 52 دقيقه عرض شمالي و 46 درجه و 1 دقيقه تا 46 درجه و 36 دقيقه طول شرقي واقع گرديده است. حوضه آبريز حاجيلرچاي با داشتن چهره كوهستاني و با توجه به وضعيت زمين شناسي،ليتولوژي و اقليمي عمده شرايط لازم جهت شكل گيري حركات لغزشي را دارد. بنابراين هدف تحقيق حاضر ،پهنه بندي حوضه حاجيلرچاي از لحاظ خطر زمين لغزش مي باشد. براي بررسي و پهنه بندي خطر زمين لغزش در اين حوضه، ابتدا نقشه ها و لايه هاي اطلاعاتي عوامل اصلي موثر در رخداد اين پديده از قبيل قبيل شيب، جهت شيب، بارش، ليتولوژي، كاربري اراضي، فاصله از گسل، فاصله از آبراهه و طبقات ارتفاعي در سامانه اطلاعات جغرافيايي (GIS) تهيه گرديد و سپس با استفاده از تصاوير ماهواره اي و عمليات ميداني زمين لغزش هاي موجود در منطقه شناسايي شد. تحليل و مدلسازي نهايي ،با استفاده از مدل ويكور به عنوان يكي از روش هاي تحليل تصميم گيري چند معياره، انجام شد. در نهايت نقشه پهنه بندي خطر زمين لغزش، در پنج رده با خطر بسيار كم تا بسيار زياد طبقه بندي گرديد. نتايج پژوهش نشان دهنده اين است كه در حدود 20/22 درصد از مساحت حوضه حاجيلرچاي، احتمال وقوع زمين لغزش خيلي زياد بوده، همچنين 38/25 درصد احتمال وقوع زياد، 18/67 درصد احتمال وقوع متوسط، 20/25 درصد احتمال وقوع كم و در 15/45 درصد احتمال وقوع خيلي كم مي باشد.