ارزيابي تأثير خشكسالي ژئوهيدرولوژيكي بر كيفيت آب زيرزميني جهت مصارف كشاورزي (مطالعه موردي:دشت مرند)

Evaluate the effect Geo Hydrological drought on groundwater quality for agricultural purposes (Case Study: Marand plain)

ارزيابي كيفيت آب‌هاي زيرزميني براي مديريت صنعت كشاورزي و با هدف استفاده از اين منابع در كشاورزي از اهميت خاصي برخودار است. هدف اين پژوهش بررسي تأثير افت سطح ايستابي بر كيفيت آب زيرزميني دشت مرند با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافيايي(GIS) براي آب مورد نياز كشاورزي مي‌باشد. در اين پژوهش، دوره‌هاي متوالي خشكسالي هيدروژئولوژي با استفاده از شاخص خشكسالي SWI در 6 بازه زماني (6، 9، 12، 18، 24 و 48 ماهه) در دشت مرند واقع در استان آذربايجان شرقي، بررسي شد. براي اين منظور، داده‌هاي مربوط به پارامتر‌هاي كيفيت 70 حلقه چاه بهره‌برداري و داده‌‌هاي ماهانه سطح آب 23 چاه پيزومتري در دوره آماري (90-1380) استفاده شد. نقشه‌هاي مربوطه با استفاده از نرم‌افزار Arc GIS و با روش كريجينگ تهيه و ترسيم شدند. نتايج بررسي خشكسالي آب‌هاي زيرزميني نشان داد كه خشكسالي‌ آب‌هاي زيرزميني به طور تصادفي در منطقه رخ نداده و تمركز آن‌ در غرب آبخوان بيش از شرق آن بوده است. نتايج بررسي بر اساس شاخص‌هاي قابليت هدايت الكتريكي (EC)، نسبت جذب سديم (SAR) و كلر(CL)، نشان داد كه از مركز آبخوان به طرف خروجي از كيفيت آن‌ها كاسته شده، به طوري كه در انتهاي آبخوان به آب‌هاي خيلي شور تبديل مي‌گردند. اين وضعيت در دوره‌هايي كه برداشت از آبخوان افزايش يافته است بسيار تشديد شده است. بررسي مقادير كيفيت آب براي مصارف كشاورزي بر مبناي دياگرام ويلكاكس نشان داد كه در خشكسالي هيدروژئولوژيك 90-1389 حدود 44 درصد آب‌هاي زيرزميني دشت مرند داراي كيفيت خيلي شور مي باشند.

Groundwater quality assessment is important for the management of the agricultural industry with the aim of using these resources in agriculture. Purpose of this research is studying the effect of decline the water table on groundwater quality of Marand plain using geographical information system (GIS) for water needed of Agriculture. In this research, successive periods of Hydrogeological drought were detected using SWI index in 6 periods (6, 9, 12, 18, 24 and 48 months) in Marand plain in West Azerbaijan. For this purpose, water quality data of 70 wells and monthly water levels data in 23 wells in the period of 2001-2011 was used. The maps were produced by kriging in Arc GIS software. Results showed that groundwater drought has not happened a in studied area randomly and its focus in the West of aquifer is more than the East. Results of study based on electrical conductivity (EC), Sodium Absorption Ratio (SAR) and Chlorine showed that water quality decreases from the center of aquifer toward its outlet so that at the end of aquifer , water quality become too salty. This situation is intensified in periods that are increased water withdrawal. Evaluation of water quality for agricultural purposes based on Wilcox diagram showed that in the drought 2010- 2011 of Marand plain about 44 percent of groundwater had more salty.