استخراج چهريزه‌هاي حوزه موضوعي زنان و زايمان بر اساس رويكرد كاربرمدار

The User-Oriented Approach for Facet Extraction in Gynecology and Obstetrics Domain

مقدمه: اگرچه مفهوم تحليل چهريزه‌اي در رده‌بندي‌ و سيستم‌هاي بازيابي اطلاعات قدمتي طولاني دارد، اما به‌ كارگيري رويكرد تحليل چهريزه در سيستم‌هاي بازيابي امروزي با مشكلاتي همراه است كه يكي از اين مشكلات، عدم توجه مناسب به كاربر به عنوان ذي‌نفع اصلي سيستم مي‌باشد. هدف از انجام پژوهش حاضر، ارايه روشي براي استخراج چهريزه‌هاي مناسب در سيستم‌هاي بازيابي اطلاعات نوين با استفاده از رويكرد كاربرمدار بود. روش بررسي: براي درك نياز كاربران و دستيابي به چهريزه‌هاي حوزه تخصصي زنان و زايمان، از روش تحليل محتواي قراردادي با رويكرد كيفي استفاده شد. ابتدا با 14 متخصص مامايي و زنان و زايمان مصاحبه صورت گرفت و نيازهاي اطلاعاتي گروه كاربري شناسايي گرديد. سپس نيازهاي اطلاعاتي با كمك متخصصان حوزه موضوعي طبقه‌بندي و چهريزه‌اي به هر طبقه نسبت داده شد. به منظور ارزيابي مفيد بودن چهريزه‌هاي استخراج ‌شده، از يك گروه خبره متشكل از 8 متخصص موضوعي و 8 متخصص كتابداري و اطلاع‌رساني پزشكي استفاده گرديد و توافق بر اساس فرمول توافق كل مورد ارزيابي قرار گرفت. يافته‌ها: بر اساس كد‌هاي استخراج ‌شده از مصاحبه‌هاي مربوط به بخش تعيين نياز‌هاي اطلاعاتي ذي‌نفعان حوزه زنان و زايمان، 23 به دست آمد كه از ميان آن‌ها، 9 چهريزه‌ «گروه سني، ارگان، روش‌هاي درماني، تشخيص، بيماري، علايم و نشانه‌ها، عامل خطر، عارضه و پيش‌آگهي» با دريافت ضريب توافق بالاي 80 درصد، به‌ عنوان چهريزه‌هاي مناسب توسط خبرگان شناسايي شد. نتيجه‌گيري: استخراج چهريزه‌هاي سيستم‌هاي بازيابي اطلاعات بر اساس رويكرد كاربرمدار، سبب مي‌شود كه چهريزه‌ها از حالت عمومي به تخصصي تبديل گردد. در اين صورت، چهريزه‌ها براي كاربران هر حوزه تخصصي در رابط كاربري متفاوت خواهد بود و بدين ترتيب رابط ‌هاي كاربري تخصصي شكل مي‌گيرد.

Introduction: Although the concept of facet analysis has a long background in the classification and information retrieval systems, the use of facet analysis approach in information retrieval systems has been associated with drawbacks. One of these drawbacks is lack of proper attention to the user as the main stakeholder of the system. In this study, a method is presented for appropriate facet extraction in the modern information retrieval systems. Methods: In order to perceive the need of users and achieve the facets of gynecology and obstetrics, the Contractual Content Analysis method with a qualitative approach was employed. First, the information needs of the user group were identified after having interviews with 14 specialists in the fields of gynecology and obstetrics. Then, the information needs were classified with the help of specialists in the subject area and a facet was attributed to each stage. An expert group consisting of eight subject-area specialists and eight specialists in knowledge and information Science evaluated the efficiency of the extracted facets; this way, the agreement was evaluated based on the total agreement formula. Results: Based on the codes extracted from the interviews related to determining the information needs of stakeholders in the domains of gynecology and obstetrics, 23 facets were identified, 9 of which were identified as proper facets including Age groups, Organ, Therapeutics, diagnosis, Disease, symptoms or Finding, risk factor, Complication, Prognosis by the experts through receiving a coefficient of agreement above 80%. Conclusion: Facet extraction of information retrieval systems based on the user-oriented approach converts the facets from general to specialized states. In this case, the facets are different for the users of each specialized domain in the user interface; thus, the specialized user interfaces would be formed.