بررسي اثرات كودهاي شيميايي بر تغييرات جمعيتي گونه هاي كرم‌هاي خاكي

Investigating the effects of chemical fertilizers on population variations of different species of earthworms

كرم‌هاي خاكي به دليل نقش مهمي كه در فرآيندهاي زيستي، شيميايي و فيزيكي خاك دارند براي بسياري از آزمونهاي سميت و ارزيابي‌هاي محيطي مورد استفاده قرار گرفته‌اند. تحقيق حاضر با هدف تعيين اثرات برخي كودهاي شيميايي بر فراواني گونه‌هاي مختلف كرم‌هاي خاكي به اجرا درآمد. پلات‌هاي آزمايشي به مساحت يك مترمربع در نظر گرفته شد. در هر پلات، از هريك از كودهاي رايج و بر اساس آزمون خاك شامل كود اوره (Urea)، سولفات آمونيوم(AS)، دي آمونيوم فسفات(DAP)، سولو پتاس(Solupotas)، كود كامل ماكرو حاوي نيتروژن، فسفر و پتاسيم (NPK, 15-5-25)، تركيب كود دامي پوسيده شده و كود كامل ماكرو (NPK+OM) به نسبت دو به يك و كود دامي(OM)، استفاده شد و پلات شاهد بدون مصرف هر نوع كود شيميايي و دامي (Control)، در نظر گرفته شدند. بررسي فراواني كرم‌ها در دو مرحله زماني و در دو عمق 20-0 و 40-20 سانتيمتري خاك، انجام شد. در مرحله اول، بيست روز پس از افزودن كودها و در مرحله دوم، شصت روز پس از مصرف كودها، نمونه برداري از كرم‌هاي خاكي و بررسي تغييرات در آنها انجام شد. تيمارها در سه تكرار اعمال شد و داده‌ها در قالب تجزيه واريانس يك طرفه و با استفاده از نرم افزار SPSS تحليل آماري شدند. نتايج مقايسات ميانگين جمعيت كرم‌ها نشان داد كه در روز بيستم و در عمق 20-0 سانتيمتري خاك، فراواني گونه E. fetida در تيمارهاي آمونيوم سولفات و اوره نسبت به تيمار شاهد، كاهش معني‌دار يافته است. از بين كرم هاي اپي‌جئيك، گونه D. hortensis سازگاري بيشتري نشان داد و فراواني آن در تيمار آمونيوم سولفات بيش از تيمار اوره بود. نتايج همچنين نشان داد كه كرمهاي گونه L. terrestris نسبت به گونه A. longa مقاومت بيشتري در برابر كودهاي شيميايي نشان دادند.

Earthworms have been used for many toxicity assay and environmental assessments because of the remarkable role they play in the biological, chemical and physical processes of the soil. The purpose of this study was to investigate the impact of chemical fertilizers on the density of earthworms in the soil of an orchard. One square meter area was considered as experimental plot. Seven different types of fertilizers including Urea, Ammonium sulfate (AS), Diammonium phosphate (DAP), Solupotas, NPK (15-5-25), (NPK+OM) and organic manure (OM) as experimental treatments were studied, based on the soil test. Abundance of worms were evaluated in two stages of time and in 2 depths of 0-20 and 20-40 cm of soil. In the first stage, 20 days after the addition of fertilizers, and in the second stage, 60 days after fertilization, earthworms were sampled and their number changes were measured. Treatments were applied in three replications and the data were analyzed using one-way ANOVA (using the GLM process) by SPSS software. The results of the means comparison showed that on the 20th day, at 0-20 cm soil depth, E. fetida species abundance was decreased significantly in AS and Urea treatments compared to the control plot (p˂0.05). From epigeic group, D. hortensis species showed more compatibility and its population in AS treatment was more than that of Urea treatment. Results also showed that the anecic L. terrestris, had a greater tolerance to chemical fertilizers compared to the A. Longa species.