ارزيابي چند معياره سناريوهاي تخصيص منابع آب در حوضه‌هاي كم‌آب، مبتني بر روش TOPSIS و مدل مديريت منابع آبي WEAP

A Decision Support System for Water Allocation in Water Scarce Basins

تأمين آب و مديريت صحيح منابع آب، يكي از چالش‌هاي جدي مديران و تصميم‌گيران‌اين حوزه است. مسأله تصميم‌گيري و تلاش براي يافتن يك راهكار مناسب در حوضه‌هاي كم‌آب جهت حل مشكل كم‌آبي، به تخصيص بهينه و اولويت‌بندي مصرف آب بين بخش‌هاي كشاورزي، شرب و صنعت و تأمين نيازهاي زيست‌محيطي منطقه توجه دارد.‌اين تحقيق با ارائه چارچوبي سيستماتيك و مدل‌سازي با استفاده از نرم‌افزار WEAP، به بررسي اثرات شكل‌هاي مختلف توسعه بر سيستم مي‌پردازد. جهت بررسي موردي،‌اين مدل در حوضه آبريز درياچه اروميه به كار گرفته شد. سياست‌هاي موجود براي حل مشكلات‌اين حوضه (ارائه شده توسط ستاد احياي درياچه اروميه)، به انتقال آب از درياچه خزر به‌اين درياچه تأكيد دارند كه فعاليتي پر هزينه بوده و اثرات زيست محيطي و مشكلات متعددي دربر خواهد داشت. در‌اين مطالعه‌اين سناريو به همراه تعدادي از ديگر سناريوهاي پيشنهاد شده توسط‌اين ستاد، با استفاده از جعبه‌ابزار حامي‌تصميم‌گيري مبتني بر تصميم‌گيري چندمعياره مورد ارزيابي قرار گرفته و انتخاب بهترين سناريو به كمك‌اين ابزار و بر مبناي روش TOPSIS انجام گرفت. در ادامه به منظور تعيين نحوه تخصيص بهينه آب به بخش‌هاي مصرفي و بر اساس ديدگاه همكاري ذينفعان در حل مشكل‌اين حوضه، با پيشنهاد 4 سناريو مبتني بر ائتلاف هاي مختلف ذينفعان، از نظريه‌ بازي‌ها استفاده شد و نتايج نشان داد كه با تخصيص آب به ذينفعان و تشكيل بازي كاملاَ همكارانه و استفاده از روش ارزش شاپلي، سود همه ذينفعان افزايش مي‌يابد و سناريوي كاملا همكارانه مي‌تواند به عنوان جايگزيني براي سناريوي انتقال آب به‌اين حوضه مطرح شود.

Nowadays, water supply is one of the main causes of tension for scientists in arid countries. Therefore, the assessment of water resources can be considered as a main challenge for the authorities around the world. Successful dicision making in water resources management tries to resolve competing and conflicting needs of water users from different sectors including: domestic, agriculture and industry. In this research, a systematic framework for assessing different scenarios in the system, has been defined based on WEAP. The proposed model was used in the Urmia Lake basin as a case study; A scenario, proposed by the Urmia Lake Reconstruction Team, presists on transmission of water to the lake. In this study, this scenario and some others, proposed by the Urmia Lake Reconstruction Team, were used in this model and the best scenario was identified using a decision support tool based on the principles of TOPSIS, which has been written in FORTRAN. In the following section, water allocation in the catchment was investigated based on the principles of game theory and the outcome of this research shows that applying game theory and using full cooperation games (based on the Shapley Values method), provides better outcomes for all competing users of water. In other words, using the notion of coalition between different sectors including domestic, agriculture and industry, can save about 332 MCM of water which can be used in the dying lake.