پيشينه تاريخي فرهنگ استراتژيك «عزت طلبي» در سياست خارجي شاه عباس صفوي

عده اي بر اين باورند كه در سال هاي پس از انقلاب اسلامي، حفظ شان و عزت طلبي در سياست خارجي بر منافع ملي رجحان داشته است و از اين رهگذر منافع ملي بعضا مغفول واقع شده اند. اما بايد بيان كرد اين ميزان از توجه به شان و عزت جويي مي تواند بر گرفته از« فرهنگ استراتژيك منزلت طلب» ايرانيان باشد. در واقع اين امر نه الزاما بعد از انقلاب اسلامي بلكه، قرن هاست در تعامل ايران با جهان خارج اعمال شده كه مي توان دوران صفويه را بعنوان يكي از نخستين تجليات تجربه فرهنگ استراتژيك منزلت طلبي در سياست خارجي معاصر ايران نام برد. به رغم پژوهشهاي گسترده اي كه از سوي پژوهشگران داخلي و خارجي در زمينه تاريخ ايران عصر صفوي صورت گرفته است، به جرئت مي توان اذعان داشت كه گستره و دامنه مطالعات صفوي شناسي در ميان ادوار مختلف تاريخ ايران كم نظير است و هر روز ابعاد تازه اي از مسائل فكري، فرهنگي، هنري، تمدني، ديني، اجتماعي، سياسي، اقتصادي... جلوه گر مي سازد. بنابراين ، مقاله حاضر با كاربست مفهوم تحليلي « عزت جوئي » و با رويكردي تاريخي و روشي توصيفي ـ تحليلي ، در پي اثبات اين فرضيه است كه مفاهيم ديگري بجز كسب «قدرت» و «امنيّت» همچون« عزت جوئي » با سه مؤلّفۀ «محدوديّت خودخواسته در منازعات» ، « اولويّت هويّت» و « منزلت جوئي» قابليّت تبيين سياست خارجي ايران را در دوران شاه عباس صفوي دارد ؟