نقش باورهاي ديني مردم ايران در گرايش حاكمان مغول به گسترش و توسعه موقوفات مذهبي (ازاوگتاي قاآن ( 626ه ق) تا غازان خان ( 694ه ق)

The Iranian religious beliefs impad dect on Mongol masters inclination towarveloping religious endowments (since Ogtay Khan (626 AH) to Qazaan Khan -694 AH

وقف يكي از سنتهاي فرهنگي و اجتماعي ديرينه ايرانيان است كه در طول تاريخ تحت تأثير عوامل متعدد، فراز و فرودهاي بسياري را تجربه كرده است. پژوهش حاضر به دنبال يافتن پاسخ به اين سؤال بود كه توسعه و بازسازي سنت وقف در دوره خاصي از حاكميت مغولان (از 626تا 694هجري) چه ارتباطي با باورهاي مذهبي مردم آن روزگار داشته است. روش پژوهش، كيفي و جمع آوري اطلاعات اسنادي است. نتايج نشان داد كه حاكمان مغول در ابتداي تهاجم در راستاي اعتقادات خود به ايجاد بتخانه، معبد و يا كليسا مي پرداختند اما بهتدريج تحت تأثير اعتقادات شيعي مردم ايران به گسترش و توسعه موقوفات مذهبي در ايران پرداختند. علاوه بر آن دو شخصيت اسلامي در دربار آنان به نامهاي خواجه نصيرالدين طوسي و شمسالدين جويني عليرغم مغاير بودن باورهايشان با حاكمان، در توسعه و بازسازي فرهنگي سنت وقف نقش مهمي ايفا نمودند

Waqf is one of the cultural and social traditions of the Iranian era, which has been influenced by numerous factors throughout history. The present research sought to find the answer to the question of what is the relation between the development of the waqf tradition and religious beliefs of the people of that time. Research method is based on documentary information collection. The results showed that at the beginning of the Mongol`s invasion they constructed temples or churchs, but gradually they influenced by the beliefs of the Iranian Shiites and attempted to expand religious endowments. In addition, the two Islamic characters in their court, called Khajeen Siir-al-Din Tusi and Shamsuddin-i-Joveini, played a major role in the development and rehabilitation of the waqf tradition despite the contradiction of their beliefs with the rulers.