هم‌ارزسازي نتايج آيكولد اصلاح‌شده با هدف استفاده از مباني تصميم‌گيري روش لئوپولد ايراني در طرح‌هاي توسعه منابع آب (مطالعه موردي محيط فيزيكي سد پيغام‌چاي كليبر)

Modified ICOLD Results Equivalency with the Aim of Using the Decision of Iranian Leopold Procedure in Water Resource Development Projects (Case Study: The Physical Environment of Peyghamchay Dam)

زمينه‌و‌هدف: در ارزيابي محيط‌زيستي از روش‌هاي مختلفي از‌جمله روش‌هاي ماتريسي شامل لئوپولد، مور، آيكولد مرسوم، آيكولد اصلاح‌شده و غيره استفاده مي‌شود. از آنجايي‌كه نتايج روش‌هاي آيكولد مرسوم و اصلاح شده عمدتا كيفي بوده و تصميم‌گيري براي اجرا يا عدم‌اجراي طرح با اين روش مشكل خواهد بود، لذا هدف از انجام اين پژوهش، ضمن بررسي و مقايسه‌ي نتايج حاصل از ارزيابي اثرات محيط‌زيستي با استفاده از ماتريس‌هاي آيكولد و آيكولد اصلاح‌شده، ارايه‌ي استراتژي نرمال‌سازي نتايج ارزيابي آيكولد اصلاح‌شده جهت قياس با مباني تصميم‌گيري روش لئوپولد ايراني است. روش بررسي: بدين‌منظور، از ارزيابي محيط‌زيستي در محيط فيزيكي و فقط در مرحله‌ي ساخت سد خاكي پيغام‌چاي كليبر به‌عنوان مطالعه‌ي موردي استفاده گرديد. بررسي اوليه‌ي دو روش آيكولد مرسوم و اصلاح‌شده نشان داد كه هر چند تعداد اثرات در دو روش به تفكيك مثبت و منفي يكسان است (96+ و 235-)، اما ارزش اثرات دو روش كاملا با يكديگر متفاوت بوده است. يافته‌ها: ارزش اثرات مثبت به تفكيك دو روش آيكولد مرسوم و اصلاح‌شده به‌ترتيب برابر با 156+ و 2/260+ و­ ارزش اثرات منفي به‌همين ترتيب بالغ‌بر 341- و 8/392- بوده است. اين مقادير حاكي از افزايش ارزش اثرات مثبت و منفي به‌ترتيب بالغ‌بر 8/66 و 2/15 درصد در روش آيكولد اصلاح‌شده نسبت به آيكولد مرسوم است. نرمال‌سازي نتايج روش آيكولد اصلاح‌شده حاكي است كه ارزش نهايي اثرات محيط فيزيكي مورد‌ نظر به تفكيك مثبت و منفي جهت مقايسه با مباني تصميم‌گيري روش لئوپولد ايراني، بالغ‌بر 83/0+ و 08/1- بوده است و در اين حالت، اجراي پروژه و البته فقط براي محيط فيزيكي با انجام طرح‌هاي اصلاحي بلامانع است. بحث و نتيجه‌گيري: با استراتژي ارايه‌شده در اين تحقيق (نرمال‌سازي نتايج روش آيكولد اصلاح‌شده)، مي‌توان از روش آيكولد اصلاح‌شده به‌تنهايي و به‌نحو موثري استفاده نمود و در اين صورت نيازي به استفاده از دو روش هم‌زمان(روش‌هاي تلفيقي)براي ارزيابي نخواهد بود.

Background and Objective: Different methods are used in environmental impact assessment (EIA), like matrix methods which are included Leopold, Moore, conventional and modified ICOLD and etc. Since the conventional and modified ICOLD results are mainly qualitative and decision making for implementation or non- implementation of the project would be difficult. Therefore, the aim of present study is offering strategy to normalize the results of modified ICOLD in order to compare with the results of Iranian Leopold method, while investigation and comparison between the results of the EIA has been taken by using the conventional and modified ICOLD matrices. Method: For this purpose, we used the EIA tools on the physical environment and only at the construction phase of Peyghamchay embankment dam, as a case study. Initial scrutiny was performed using both conventional and modified ICOLD points out that although the number of positive and negative impacts are the same in groups (+96, -235), but the impact values was quite different in two methods. Findings: The value of positive impacts of conventional and modified ICOLD are +156.0 and +260.2 and the value of negative impacts are -341.0 and -392.8, respectively. These amounts ​​indicate an increase in the value of positive and negative impacts of 66.8 and 15.2 percent in modified ICOLD method compared to conventional, respectively. The normalized results of modified ICOLD method point out that the final value of physical environment impacts compared with principles of decision-making in Iranian Leopold method amounts to +0.83 and -1.08 for positive and negative results, respectively. In this case, for the physical environment, implementation of the project can only be carried out by recommended reforms. Discussion and Conclusion: Considering the strategy presented in this research (the normalization of the results in modified ICOLD method), this method can be utilized exclusively and effectively, therefore, there would be no need to use the both methods for evaluation at the same time.