مقايسه اثربخشي حساسيت زدايي حركت چشم و بازپردازش، درمان شناختي- رفتاري و فن رهاسازي هيجاني در كاهش اضطراب بيماران دچار اختلال استرس پس از سانحه

هدف: هدف پژوهش تعيين و مقايسه اثربخشي سه روش حساسيت‌ زدايي حركت چشم و بازپردازش، شناختي-رفتاري و رهاسازي هيجاني در كاهش اضطراب بيماران دچار اختلال استرس پس از سانحه بود. روش: روش پژوهش نيمه آزمايشي با سه گروه آزمايش، يك گروه گواه و طرح پيش ‌آزمون، پس‌ آزمون و پيگيري دو ماهه و جامعه آماري 486 بيمار مراجعه كننده به بيمارستان اعصاب و روان نوريه كرمان در سال 1397 بود. با روش نمونه ‌گيري هدفمند 60 مرد انتخاب و در چهار گروه 15 نفري گمارش تصادفي شد. گروه 1 در 6 جلسه 45 دقيقه‌اي انفرادي حساسيت‌ زدايي با حركت چشم و بازپردازش شاپيرو (2014) را، گروه 2 در 6 جلسه 1 ساعته گروهي درمان شناختي-رفتاري داگاس و رابيچوود (2007) را و گروه 3 در 6 جلسه 1 ساعته انفرادي فن رهاسازي هيجاني چورچ (2014) را دريافت و هر چهار در سه مرحله سياهه اضطراب اشپيلبرگر، كروسوچ، لاشن، وَگ و جاكوبز (1983) را تكميل كردند. داده‌ها با استفاده از تحليل واريانس مختلط تحليل شد. يافته‌ها: نتايج نشان داد كه در سطح 99 درصد اطمينان در گروه 1 اضطراب حالت (36/42 =F،) و صفت (66/12 =F)، در گروه 2 اضطراب حالت (38/5 =F،) و صفت (30/11 =F) و در گروه 3 اضطراب حالت (23/15 =F) و صفت (50/18 =F) كاهش يافته و اين تأثير در پيگيري پايدار مانده و از بين سه روش فقط درمان حساسيت زدايي منظم حركت‌هاي چشم و بازپردازش در اضطراب حالت مؤثرتر از دو مداخله‌ ديگر است (015/0=P). نتيجه‌گيري: از آنجا كه هر سه روش با تأتير بر افكار غيرمنطقي و رهاسازي هيجان‌ها منجر به بهبود راهبردهاي رفتاري شدند؛ بنابراين روش­هايي موثري براي كاهش اضطراب افراد دچار استرس پس از سانحه محسوب مي‌شوند.

Aim: The aim of this study was to determine and compare the three therapeutic effects of Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR), Cognitive Behavioral Therapy (CBT) and Emotional Freedom Technique (EFT) in reducing anxiety in patients with Post-Traumatic Stress Disorder (PTSD). Method: Method was quasi-experimental with three experimental groups, one control group and pre-test, post-test and a twomonth follow-up. The statistical population was 486 patients referred to Kerman Neurology and Psychiatry Hospital in 2018. 60 men were selected in purposeful sampling method and randomly assigned to four groups of 15. In group 1, six 45-minute sessions of Shapiro solo EMDR (2014) were performed. In group 2 six 60-minute sessions of group CBT of Dugas & Robichaud (2007) were performed. an‎d in group 3 six 60-minute sessions solo EFT of Church (2014) were performed. All the Four groups completed the Spielberger, Gorsuch, Lushene, Vagg & Jacobs's Anxiety Inventory (1983) in three stages. Data were analyzed using mixed analysis of variance. Results: Results in group 1showed that at the level of 99% confidence, state anxiety (F = 42.36) and trait (F = 12.66), in group 2, state anxiety (F = 5.38) and trait and in group 3, state anxiety (F = 15.23) and trait (F = 18.50) were reduced. This effect remained stable at follow-up stage. In addition, among the three methods, EMDR was more effective on state anxiety than the other two interventions (P= 0.015). Conclusion: Since, all the three methods can improve behavioral strategies by influencing irrational thoughts and emotion release, they are effective ways to reduce anxiety in PTSD patients.