تبيين تعيين كننده هاي خودمديريتي در گيرندگان پيوند كليه بر اساس مدل اعتقاد بهداشتي

گيرندگان پيوند كليه از جمله بيماران مزمن نيازمند خودمديريتي تا پايان عمر هستند. لذا براي تقويت تبعيت و برنامه ريزي خودمديريتي بهتر در دوره بعد از پيوند، شناسايي عوامل مؤثر كمك كننده است. اما اطلاعات در اين زمينه محدود است. هدف مطالعه حاضر «تبيين تعيين كننده هاي خودمديريتي در گيرندگان پيوند كليه بر اساس مدل اعتقاد بهداشتي» بود. روش بررسي: اين مطالعه تحليل محتواي كيفي هدايت شده، در كهگيلويه و بوير احمد انجام شد. مشاركت كنندگان به صورت هدفمند و سپس نظري تا دستيابي به اشباع نظري و طبقاتي، وارد مطالعه شدند. داده ها با 24 مصاحبه نيمه ساختار با 19 مشاركت كننده(14 گيرنده پيوند، 4 عضو خانواده و يك بيمار با سابقه رد پيوند) گردآوري و هم زمان تحليل شد. مديريت داده ها تحت نرم افزار MAXQDA10 انجام گرفت. يافته ها: با تحليل داده ها 264 كد مفهومي اوليه استخراج شد. يافته ها در 20 زير طبقه و منطبق با شش طبقه مدل اعتقاد بهداشتي(حساسيت درك شده، شدت درك شده، ، منافع درك شده، موانع درك شده، خودكارآمدي و راهنمايي عمل) گزارش شد. نتيجه گيري: يافته هاي اين مطالعه كيفي درك عميقي از تجربيات گيرندگان پيوند كليه و اعضاي خانواده آنها در مورد تعيين كننده هاي خودمديريتي فراهم نمود. يافته ها حاكي از تاييد سازه هاي مدل اعتقاد بهداشتي و نيز كاربرد آن در پيش بيني خودمديريتي اين دسته از مددجويان است. بعلاوه مي تواند راهنماي برنامه ريزان و سياست گذاران بهداشتي، براي انتخاب مداخلات و راهبردهاي مناسب براي بهبود پايبندي به خودمديريتي گيرندگان پيوند باشد.

Introduction: Kidney transplant recipients, as chronic patients, need lifelong self-management. Therefore, identification of the effective factors is helpful in strengthening the individuals' adherence and planning self-management in the post-transplant period. However, the empirical research on this area is limited. The purpose of this study was "Explaining self-management determinants in kidney transplant recipients according to the health belief model". Methods: This qualitative content analysis was conducted in Kohgiluyeh and Boyer Ahmad province. The participants were included in the study by purposive and theoretical sampling methods until theoretical and classical saturations were achieved. The data were collected and analysed using 24 semistructured interviews by 19 participants (14 transplant recipients, 4 family members, and a patient with a history of transplant rejection). The MAXQDA10 software was used to organize and manage the data. Results. After analysing the data, 264 primary conceptual codes were extracted. The findings were reported in 20 sub- categories and in accordance with six categories of the health belief model (perceived susceptibility, perceived severity, perceived benefits, perceived barriers, self-efficacy, and cues to actions). Conclusion. The findings of this qualitative study provided a profound understanding over the experiences of kidney transplant recipients and their family members about self-management determinants. The findings confirmed the health belief model constructs and its application in predicting these patients' self-management. In addition, the findings can be a guide for health planners and policy makers to select the suitable interventions and strategies to improve the adherence to recipients' selfmanagement.