اثر تركيبات چند گياه غيرميزبان بر رفتار تخمريزي سرخرطومي‌حنايي خرما، (Rhynchophorus ferrugineus (Coleoptera: Dryophthoridae

Effects of some non-host plant components on oviposition behavior of the red palm weevil, Rhynchophorus ferrugineus (Coleoptera: Dryophthoridae

سرخرطومي­­ حنايي ­خرما، (Rhynchophorus ferrugineus (Olivier، مهمترين آفت نخيلات است. در اين تحقيق اثر بازدارندگي مواد استخراج شده از برگ­هاي سه گياه غيرميزبان سرخرطومي­حنايي­خرما شامل اشورك (Eshvarak)، Rhazya stricta Decne. (Apocynaceae)، آنغوزه، (Ferula assa-foetida L. (Apiaceae و چريش،(Azadirachta indica A. Juss. (Meliaceae، و همچنين اثر سه تركيب گياهي آلفا-پينن، اوژنول و تيمول به روش انتخابي و با سه دز يك، 5 و 10 درصد روي تخمريزي آفت ارزيابي شد. براي اين منظور در هر انتخاب به تفكيك، تعداد تخم­ هاي گذاشته شده در مدت 3 روز بر روي مغز درخت خرما (شاهد) با بستر تخمريزي آغشته به تيمار مقايسه شد. اثر تيمارهاي مختلف با يكديگر با استفاده از شاخص بازدارندگي تخمريزي مقايسه شدند. نتايج نشان داد كه تعداد تخم ­­­ها روي بسترهاي تخم ريزي تيمار شده، به استثناء دز يك درصد عصاره­ هاي گياه چريش و دز يك درصد اوژنول، به طور معني­ داري كمتر از شاهد بود. كمترين تخم ريزي پس از استفاده از دز 10 درصد تيمول (0/54±1/5) و دز 10 درصد عصاره برگ اشورك (0/66±1/6) مشاهده شد. از نظر شاخص بازدارندگي تخمريزي، تركيب مستخرجه از گياهان غير­­ميزبان و تركيبات فرار گياهي تفاوت معني­ داري داشتند. آنغوزه با 6±33 درصد كمترين شاخص بازدارندگي تخم ريزي را داشت كه به طور معني­ دار كمتر از شاخص بازدارندگي تخمريزي در تيمول و اشورك بود. بيشترين شاخص ­هاي بازدارندگي تخمريزي مربوط به دز 10 درصد تيمول (4/75±85/63 درصد) و دز 10 درصد اشورك (7/70±83/32 درصد) بود كه تفاوت معني ­داري نداشتند. مي ­توان از تيمول براي پوشاندن زخم­هاي روي تنه ­درختان خرما براي جلوگيري از تخمريزي سرخرطومي حنايي خرما و در نتيجه كاهش آلودگي­ هاي جديد توسط آفت استفاده ­نمود.

The red palm weevil, Rhynchophorus ferrugineus (Olivier) is the most destructive pest of palm trees. In this research, the anti-ovipositon effect of the leaf extracts of 3 plant species, including Rhazya stricta Decne. (Apocynacea), Ferula assa-foetida L. (Apiaceae) and Azadirachta indica A. Juss. (Meliaceae), together with three plant volatile compounds, including alpha-pinene, eugenol and thymol, were studied on red palm weevil in a choice test. Each leaf extract and volatile compounds were used in 3 doses (1, 5 and 10%). The number of eggs laid by red palm weevil on the treated tissues were compared to that on untreated date core (as control) during 3 days. Anti-oviposition index (AOI) was used to evaluate the effects of different treatments. The results indicated that the number of eggs on treated palm tissues were significantly lower compared with the untreated ones, except when the tissue was treated with 1% of eugenol or 1% of A. indica. The least number of eggs was observed on tissues treated with 10% of thymol (1.5±0.54) and 10% of R. stricta (1.6±0.66). Also significant differences were found among the AOIs of the tested deterrents. The least AOI was seen for F. assa-foetida (33±6) significantly less than those of thymol and R. stricta. The most AOIs were for 10% of thymol (85.63±4.75%) and 10% of R. stricta (83.32±7.70%). These results suggest that thymol, can be used, as oviposition deterrence, for treating wounds produced on palm trunks, to prevent the new infestations by the red palm weevil.