برآورد ارتفاع رواناب جهت تحليل پتانسيل سيل‌خيزي با استفاده از روش شماره منحني در حوضه آبريز شاهرود اردبيل

Estimating runoff for analysis of potential flooding Using the Curve Number(CN) method in the Shahrod Basin of Ardabil

سيل يكي از پديده‌هاي طبيعي و از مخاطرات بسيار مهم و مخرب در سطح جهان محسوب مي­ شود كه همه ساله با تلفات جاني و مالي در گوشه و كنار دنيا و ايران همراه است. توسعه و گسترش مناطق شهري و روستايي و دخالت شديد در حوضه هاي آبخيز، بدون مطالعه و آگاهي از ويژگيهاي هيدرو ژومورفولوژيكي سيلاب دشت، منجر به افزايش خطر پذيري در حوضه آبخيز و تشديد خسارات مالي و جاني و فرسايش خاك ناشي از سيل همراه بوده است. حوضه آبريز شاهرود در منتهي­ اليه بخش جنوبي استان اردبيل قرار دارد. اين حوضه به دليل واقع شدن در ارتفاعات كوهستان باغرو داراي توپوگرافي خشن و مرتفع است. به علاوه به علت نفوذ رطوبت توده‌هاي اقليمي خزري، همواره احتمال توليد رواناب خارج از توان تخليه شبكه زه كشي حوضه مورد مطالعه وجود دارد. وجود سكونتگاه‌هاي انساني، دخالت در مراتع و شيب‌ها، احتمال بروز سيلاب را بيشتر كرده است. لذا در پژوهش پيش رو پتانسيل سيل­ خيزي حوضه مورد مطالعه بررسي شد. روش‌هاي مختلفي براي تعيين ميزان رواناب و پهنه بندي پتانسيل سيل­ خيزي وجود دارد. اكثر اين روش‌ها بر پايه روش‌هاي نموداري و استفاده از فرمول‌هاي تجربي، تحليل آماري داده‌هاي سيلاب، تفكيك حوضه به تعدادي زير حوضه، داده‌هاي دور سنجي و GIS مي­ باشد. براي مطالعه و بررسي سيلاب‌ها و برآورد مقادير حجم و حداكثر رواناب لحظه‌اي اين حوضه از روش شماره منحني سازمان حفاظت خاك آمريكا (SCS) استفاده شد. نقشه به دست آمده از مدل، با استفاده از روش شكستگي‌هاي طبيعي در پنچ كلاس طبقه­ بندي شدند. براساس نتايج به دست آمده از مدل نواحي مركزي، شمال غرب و جنوب و جنوب غرب حوضه در پهنه‌هاي با پتانسيل بسيار زياد و زياد قرار گرفته‌اند و 5/13 درصد از مساحت حوضه داراي پتانسيل سيل­ خيزي بسيار زياد و 14/62 درصد مساحت حوضه نيز داراي پتانسيل زياد به جهت سيل­ خيزي است. در اين بين مناطق با پتانسيل متوسط سيل خيزي، بيشترين مساحت حوضه را شامل مي شود كه وسعتي معادل 92/89 كيلومتر مربع دارد. پهنه‌هاي با پتانسيل سيل­ خيزي كم و بسيار كم نيز به ترتيب 28/14 و 11/89 درصد مساحت حوضه را شامل مي­ شوند.

Flooding is a natural phenomenon and the stakes are very important and destructive in the world. Coupled with the loss of life and property every year around the world, and Iran is on. Intense involvement in the development of urban and rural areas and watersheds, without reading and understanding of hydrogeomorphological features of flood plains Leading to increased risk in the Basin and aggravated damages and associated soil erosion caused by floods. Catchment area in the extreme southern part of the province is Ardabil. It is located in the basin due to the rough topography and high altitudes has been Baghrv. In addition, due to the influence of moisture in the Caspian region, is always likely to be discharged outside the drainage basin runoff there. The existence of human settlements, involved in the meadows and slopes, flood risk have increased. Therefore, the research ahead of potential flooding in the basin will be studied. Various methods for determining the amount of runoff and flooding potential zoning there. Most of these methods are based on graphing techniques and the use of empirical formulas, statistical analysis of flood, breakdown of the number of sub-catchment basin, telemetry data and GIS services. To study floods and estimation of the basin volume and peak runoff moment of America Number drop Soil Conservation Service (SCS) was used. Map obtained from the model, using natural fractures were classified in five classes. According to the results of the Central, North West and South and West basins in the zone with great potential and are of great an‎d 5.13 percent of the watershed area has a lot of potential flooding and 14.62 percent also have enormous potential for flooding in the basin area. In the medium potential areas of flooding, the largest catchment area includes the area of 92.89 square kilometers. Potential flood zones 28.14 and 11.89 percent respectively low and very low catchment area are included