پژوهشي پيرامون حكم اخذ اجرت‌المثل توسط وصي با رويكردي بر آراء امام خميني(ره)

Characteristics of the Authors: a Study on the Ruling of Proverbs by an Approach to Imam Khomeini's Views

يكي از مسائل مورد توجه در دين شريف اسلام، رعايت و حفظ حقوق انسان، حيوان و نباتات مي­باشد. از آن‌جا كه انسان اشرف مخلوقات في الارض مي­باشد، طبعاً اهتمام اسلام به حفظ حقوق انسان، بيشتر از ساير مخلوقات بوده و بنابراين، طبق قاعده­ ي فقهي احترام كه از آن با عنوان «احترام مال المسلم و عمله» نام برده مي­شود، در راستاي حمايت از عمل مسلمان و جلوگيري از تجاوز سايرين به آن وضع شده و بيان مي­دارد كه اعمال شخص مسلمان همانند مال او داراي احترام و اهميت است و در واقع، عمل فرد مسلمان معادل با مال او محسوب مي­شود و بايد در ازاي عمل مسلمان، اجرتي پرداخت شود و سايرين نمي­ توانند بدون پرداخت اجرت عمل شخص مسلمان، از خدمات او بهره­ مند گردند. يكي از مصاديق اين قاعده، اخذ اجرت ­المثل توسط وصي مي ­باشد، از آن‌جا كه وصي به عنوان ولي از سوي موصي، ناظر بر اموال ايتام و مسئول رسيدگي به آن‌ها مي ­باشد، عمل او محترم بوده و لذا مي­تواند در مقابل عمل خود اجرت­المثل را از مال يتيم بردارد و در بين فقهاي اماميه، احدي قائل به عدم جواز اخذ اجرت‌المثل توسط وصي نمي‌باشد. در اين مقاله با روشي توصيفي-تحليلي و با مراجعه به منابع اسنادي و كتابخانه­ اي، به مقايسه­ ي آراء امام خميني(ره) و مشهور فقها در اين زمينه پرداخته شده است و حاصل اين است كه امام خميني(ره)، مطلقاً قائل به جواز اخذ اجرت‌المثل توسط وصي مي­ باشد و طبق ديدگاه ايشان تفاوتي در اخذ اجرت‌المثل توسط وصي فقير و غني وجود ندارد و امتناع وصي غني از اخذ اجرت ­المثل را از جهت احتياط استحبابي مي­داند و مشهور فقها نيز با ايشان متفق القولند، اما عده­اي ديگر از فقها بر خلاف نظر امام خميني(ره)، اخذ اجرت ­المثل توسط وصي را مطلقاً جايز ندانسته و اطلاق جواز اخذ اجرت‌­المثل توسط وصي را با تمسك به آيه­ ي 6 سوره نساء تنها براي وصي فقير تقييد زده ­اند، مشروط بر اين‌كه وصي فقير نيز در اخذ اجرت ­المثل استعفاف ورزد؛ و با ادله­اي كه بيان شده است، برخلاف نظر اين گروه، جواز اخذ اجرت ­المثل به صورت مطلق ثابت شده است.

One of the issues of interest in the noble religion of Islam is the observance and protection of human, animal and plant rights. According to the jurisprudential principle of respect, which is referred to as “respect for property and practice of Islam”, it has been instituted in support of Muslim practice and to prevent the rape of others, and states that acts of a Muslim such as his are respected and respected In fact, the practice of a Muslim is considered equivalent to his property and must be paid in return for the Muslim's practice and others cannot benefit from the service without paying the Muslim's One of the principles of this rule is to obtain a proverb from the Prophet (pbuh), since the Prophet (pbuh) is the guardian of the property of the orphans and is in charge of the care of the orphan, he is respected and therefore can be exonerated. He removes the saying from the orphanage and among the jurisprudents of the Imamiyyah No one denies that the proverb is not permitted. In this descriptive-analytical method, referring to the documents of Imam Khomeini and the well-known jurists in a descriptive-analytical manner, referring to the documentary and library sources, the fact is that Imam Khomeini (RH) absolutely permits. Obtaining the proverb is by the testator, and according to their view there is no difference in obtaining the proverb by the poor and the rich.