بررسي تأثير آموزش خود‌مراقبتي بر درك از بيماري در بيماران تحت درمان با همودياليز: يك كارآزمايي باليني

Effect of Self-Care Education on the Illness Perception in Patients With Hemodialysis: A Randomized Control Trial

مقدمه: نتايج پژوهش‌هاي انجام‌شده نشان‌دهنده ناكافي‌بودن آگاهي و خودمراقبتي در مورد بيماري نارسايي مزمن كليه است كه درك نادرست از بيماري در اين بيماران به دنبال دارد. با توجه به اهميت موضوع، هدف اين پژوهش بررسي تأثير آموزش خود‌مراقبتي در بيماران تحت درمان با همودياليز است. روش كار: اين پژوهش يك كارآزمايي باليني تصادفي‌شده ساده بود. 120 نفر بيمار تحت درمان همودياليز در بخش دياليز بيمارستان بوعلي سيناي شهر قزوين از آذر تا بهمن 1395 قرار گرفتند. نمونه‌ها به روش تصادفي ساده و با استفاده از جدول اعداد زوج و فرد به دو گروه كنترل (مراقبت معمول) و مداخله (مداخله درك بيماري) تقسيم شدند. هر دو گروه پرسشنامه اطلاعات دموگرافيك و پرسشنامه خلاصه‌شده درك بيماري قبل از مداخله را تكميل كردند. گروه مداخله آموزش خود‌مراقبتي مبتني بر درك از بيماري را در در سه جلسه 30 دقيقه‌اي قبل از شروع دياليز بيمار دريافت كرد. علاوه بر اين كتابچه‌اي آموزشي نيز در جلسه دوم تحويل بيمار داده شد كه پژوهشگر زير نظر اساتيد تهيه كرده و در اختيار بيماران قرار داده بود. هر دو گروه 4 هفته بعد مجدداً پرسشنامه درك از بيماري را تكميل كردند. داده‌ها با استفاده از ابزارهاي آماري توصيفي و تحليلي در نرم‌افزار SPSS نسخه 20 تجزيه‌و‌تحليل شد. يافته‌ها: بين دو گروه از نظر اطلاعات دموگرافيك، به‌جز زمان انجام دياليز (0/014>P)، اختلاف معني‌داري وجود ندارد. همچنين نتايج آزمون ANCOVA نشان مي‌دهد بين درك از بيماري در گروه كنترل و مداخله اختلاف معني‌داري وجود دارد (F(1,112)=13/88 , P<0/001 ) نتيجه‌گيري: مداخله آموزشي خود‌مراقبتي مبتني بر درك از بيماري باعث افزايش درك از بيماري در بيماران همودياليزي مي‌شود.

Introduction: The results of studies have shown that inadequate awareness and self-care of patients with chronic renal failure, leads to an incorrect illness perception in these patients. Considering the importance of this issue, this study aimed to investigate the effect of self-care education in patients undergoing hemodialysis. Methods: This was a simple randomized clinical trial. The statistical society of the study consisted of 120 patients undergoing hemodialysis in dialysis department of Bu-Ali Sinai Hospital in Qazvin from December 2016 to February 2017. The samples were assigned randomly to two groups of control (routine care) and intervention (illness perception intervention). Both groups completed the demographic information questionnaire, illness perception questionnaire before the intervention. The intervention group received self-care education based on illness perception in the patient’s bedside and before initiation of dialysis in 3 sessions of 30 minutes. A training booklet was also given at the second session of the patient’s delivery, which was provided by the researcher and under the supervision of the professors. Four weeks later, the questionnaire of illness perception was completed by both groups. Data were analyzed using descriptive and analytic statistical tools in SPSS 20. Results: The results of this study showed that there was not a significant difference between the two groups in terms of demographic information, except for the duration of dialysis (P<0.014). The ANOVA test results showed a significant difference in terms of patient’s illness perception between the intervention and control group (F(1, 112)=13.88, P<0.001). Conclusion: Self-care educational intervention based on illness perception increased the perception of the disease in hemodialysis patients.