تأثير نگرش‌هاي فرهنگي دانشجويان كارشناسي ‌ارشد علم اطلاعات و دانش ‌شناسي بر قضاوت ربط: بر اساس شاخص‌هاي نگرش فرهنگي هافستد

The Effect of Cultural Attitudes of Master Students of Knowledge and Information Science on Relevance Judgment: in According to Hofstede Cultural Attitude Dimensions

فرهنگ بر ادراكات، رفتار مديريتي و تصميم‌گيري‌هاي انسان تأثير به‌سزايي دارد. اطلاع‌يابي هم فرايندي است كه در آن كاربر دست به انتخاب مي‌زند و تصميم مي‌گيريد كه كدام منابع اطلاعاتي مرتبط با نياز اطلاعاتي او هستند. بافت فرهنگي هر كشور با كشور ديگر متفاوت است و حتي در يك كشور، بافت‌هاي فرهنگي متفاوتي وجود دارد. بنابراين، بررسي تأثيري كه فرهنگ بر رفتار اطلاع‌يابي كاربران دارد، بسيار ضروري است و در صورت تأييد وجود ارتباط بين نگرش‌هاي فرهنگي و قضاوت ربط، رويكرد بازيابي اطلاعات وارد مرحله‌اي جديد خواهد شد. هدف اصلي اين پژوهش، بررسي تأثير نگرش‌هاي فرهنگي دانشجويان كارشناسي ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسي بر قضاوت ربط آن‌هاست. روش پژوهش پيمايشي-تحليلي است و از دو پرسشنامه نگرش فرهنگي «هافستد» و تشخيص قضاوت ربط به ‌عنوان ابزارهاي پژوهش استفاده شده است. جامعه آماري پژوهش، متشكل از 50 نفر از دانشجويان مقطع كارشناسي ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسي دانشگاه خوارزمي است كه ورودي سال‌هاي 1393 تا 1395 بودند. جهت توصيف داده‌هاي آماري از ميانگين و انحراف معيار و جهت تحليل داده‌ها از ضريب همبستگي «پيرسون» و تحليل رگرسيون همزمان به‌منظور بررسي رابطه بين دو متغير استفاده شد. ديدگاه اجتماعي-شناختي، تأثير بافت و زمينه‌اي را كه كاربر در آن رشد كرده در نتايج جست‌وجوي اطلاعات بررسي مي‌كند؛ اما تاكنون پژوهشي انجام نشده كه به‌طور ويژه به بررسي تأثير بافت نگرش‌هاي فرهنگي كاربران بر قضاوت ربط آنان پرداخته باشد. لذا، پژوهشگر در اين پژوهش در پي بررسي ارتباط اين دو متغير با يكديگر است. نتايج پژوهش حاضر نشان مي‌دهد كه بين شاخص‌هاي فرهنگي و قضاوت ربط رابطه معنادار وجود دارد و در ارزيابي مدارك بازيابي‌شده، نبايد صرفاً به ويژگي‌هاي نظام بازيابي اطلاعات اكتفا كرد، بلكه خود كاربر هم نقش اساسي در تصميم‌گيري ايفا مي‌كند. علاوه بر اين، نه فقط ويژگي‌هاي فردي و حالات رواني كاربر، بلكه ويژگي‌هاي فرهنگي جامعه‌اي كه فرد در آن زندگي كرده است نيز در اين زمينه بسيار مؤثر خواهد بود. بر اساس نتايج اين پژوهش، دانشجوياني كه از نگرش فرهنگي فاصله قدرتِ كم برخوردارند (يعني دانشجوياني كه سعي مي‌كنند تا حد امكان، نابرابري‌ها در قدرت، ثروت و رقابت را در بين خود كاهش دهند و از اين نابرابري‌ها و تبعيض‌ها پشتيباني نمي‌كنند)، قضاوت ربط خوبي دارند (r=0.315). بالاترين رابطه بين دو متغير پژوهش مربوط به قضاوت ربط و شاخص جمع‌گرايي دانشجويان است (r=0.508). همچنين، مشخص شد كه از بين شاخص‌هاي نگرش ‌فرهنگي، نگرش زن‌سالاري است كه با قضاوت ربط كمترين رابطه معنادار را دارد (r=0.212) و نيز تنها شاخصي كه رابطه معكوس با قضاوت ربط دارد، اجتناب از عدم اطمينان است r=0.249 .

Culture affects our concepts, management behavior and decision making. In information retrieval process, users recognize which records are related to their information needs. On the other hand, users from different countries have different culture and even there are users with different culture from one country. So it’s necessary to know if there is significant relationship between user’s cultural attitude and their information behavior? If this relationship is proved, information retrieval researches will enter to new phase. In this research, analytical-survey has been used and there are 2 questionnaires (Hofstede cultural attitude dimensions & relevance judgment) as the research tools. 50 master students of Knowledge and Information Science in Kharazmi University (1393-1395), are research society. For data description average and standard deviation, and for data analysis Pearson Correlation Coefficient and simultaneous-entry regression analysis have been used. Socio-cognitive attitude focuses on effect of users social environment on relevance judgment, but there isn’t any researches to distinguish relationship between cultural attitude and relevance judgment. Findings show that users have important role in decision making and besides, not only user’s personality characteristics play effective role, but also cultural situation of users who live in that society is important. Results show that students with low power distance, have high relevance judgment (r=0.315). The maximum relevance judgment belongs to variables collectivism and relevance judgment (r=0.508). There is the lowest significant relationship between femininity and relevance judgment (0.212). Uncertainty avoidance is the only dimension that has inverse significant relationship with relevance judgment (r=-0.249).