طراحي مدل كيفيت فرا داده: مورد كاوي سامانه ثبت پايان نامه/ رساله در پژوهشگاه علوم و فناوري اطلاعات ايران

Designing a Metadata Quality Model: Case Study of Registration System of Iranian Research Institute for Information Science and Technology

پژوهش‌هاي اخير نشان مي‌دهد كه داده به‌عنوان يكي از ارزشمندترين منابع هر سازمان شناخته مي‌شود. از سوي ديگر، امروزه داده‌هاي علم و فناوري در رشد و توسعه هر كشور به پايه و عنصري كليدي تبديل شده است. سامانه «گنج» نقشي كليدي در اشاعه علم و فناوري در كشور و ارائه خدمات به پژوهشگران در راستاي انجام پژوهش‌هاي اثربخش و كارا بر عهده دارد. بر اين اساس، كيفيت عملكرد اين سامانه يكي از عوامل تأثيرگذار در اين مأموريت محسوب مي‌گردد. از سوي ديگر، بخش عمده مشكلات كيفي مشاهده‌شده در حوزه اشاعه اطلاعات از سوي اين سامانه، به‌صورت ريشه‌اي به خروجي سامانه ديگري با عنوان سامانه «ثبت» برمي‌گردد كه در مرحله آغازين كلان‌فرايند ثبت، سازماندهي و اشاعه اطلاعات قرار دارد. تعيين وضعيت (يا سطح كيفيت) مطلوب در هر فيلد از فراداده از جنبه‌هاي كيفي مختلف مانند دقت، صحت، نامتناقض‌بودن، كامل‌بودن و ... يكي از حياتي‌ترين اقدامات در حوزه كيفيت سامانه «ثبت» به حساب مي‌آيد. در پژوهش حاضر پس از بررسي مدل‌هاي استاندارد مديريت كيفيت داده، چارچوبي جامع به‌منظور تعيين ابعاد كيفيت سامانه «ثبت» ايجاد شد. مدل مديريت كيفيت جامع داده (TDQM) به‌عنوان يكي از پركاربردترين مدل‌هاي كيفيت داده به‌منظور ارزيابي اجزاي سامانه از چهار بعد اصلي ذاتي، دسترس‌پذيري، زمينه‌اي، و نمايشگري انتخاب شد. سپس، در قالب طرح كيفيت سامانه «ثبت»، عوامل كليدي در كنترل كيفيت سامانه «ثبت» تعيين خواهد شد. طرح كيفيت داده ارائه‌شده پس از اعتبارسنجي توسط كارگروه خبرگان به‌ عنوان مرجع تعيين عدم انطباق‌هاي آتي داده‌ها قرار گرفت. در انتهاي پژوهش حاضر، اقدامات كاربردي به ‌منظور ارتقاي كيفيت اين سامانه نيز ارائه شد.

Recent researches suggest that data is known as one of the most valuable resources of any organization. On the other hand, today science and technology data have become a key to the growth and development of each country. Treasure system plays a key role in advancing science and technology in the country and providing researchers with the services of effective and efficient research. Accordingly, the performance of this system is one of the factors influencing this mission. On the other hand, the major part of the observed quality problems in the area of information dissemination by the system is rooted radically in the output of another system called the registration system, which is at the very beginning of the process of recording, organizing and disseminating information. Determining the desirable status (or level of quality) in each field of the metadata from a variety of quality aspects such as accuracy, inconsistency, completeness, etc. is one of the most vital steps in the field of quality of the registration system. In this study, after reviewing the standard data quality management models, a comprehensive framework was developed to determine the quality dimensions of the registration system. The TDQM model was selected as one of the most widely used data quality model to evaluate the components of the system from its main four-dimensional core, accessibility, terrain and display. Then, in the form of a Quality Management System, key factors will be determined in the quality control system of the registration system. The data quality plan presented after the validation by the team of experts as the reference point for determining the non-conformities of the data. At the end of the present study, practical steps were taken to improve the quality of this system.