كليدواژه :
بازيابي اطلاعات , بافت و معنا , زبان مادري , ويژگي هاي زباني , اطلاعات و زبان
چكيده فارسي :
زبان به ما امكان برقراري ارتباط مي‌دهد و تقريباً همه موجودات زنده داراي اين توانايي هستند. اما زبان در رابطه با انسان علاوه بر نقش ارتباطي، داراي نقش‌هاي ديگري نيز هست. هدف از اين مطالعه بيان نقش و اهميت زبان با تأكيد بر زبان مادري در شكل‌گيري واژگان جست‌وجو در بازيابي اطلاعات مبتني بر معاني ذهني افراد، بافت و محتواي مورد جست‌وجوست. مقاله حاضر يك پژوهش نظري است. در تدوين اين مقاله، و به‌عنوان گام نخست، به روش كتابخانه‌اي و مروري، شناسايي منابع مرتبط و برخي نظريه‌هاي پايه در قلمرو زبان ضروري بود. بنابراين، كليدواژه‌هايي همچون بازيابي اطلاعات، زبان مادري، بافت و معنا، اطلاعات و زبان و موارد مشابه جست‌وجو شد. در نهايت، پس از دستيابي به منابع باكيفيت و مرتبط تلاش شد تا مفهوم زبان در بازيابي اطلاعات با تأكيد بر زبان مادري و مفاهيم مرتبط با آن تحليل و واكاوي شود. بر اساس آنچه از اين نوشتار مي‌توان استنباط كرد اين‌كه مفاهيم ابتدا در ذهن شكل مي‌گيرند (يعني مفهوم‌سازي ذهني) و سپس، مفاهيمِ شكل‌گرفته در ذهن تبديل به اصطلاحات زباني (بازنمون يا بيان واژگاني) مي‌شوند. بنابراين، در هنگام جست‌وجو براي بازيابي اطلاعات ابتدا كاربر در ذهن خود مفاهيم را مي‌سازد، سپس به آن‌ها شكل مي‌دهد و در ادامه، واژه و يا واژگان مناسب را ايجاد كرده و به‌منزله عبارت جست‌وجو در فيلد جست‌وجوي يك پايگاه اطلاعاتي وارد مي‌كند تا «باربط‌ترين» نتايج حاصل آيد. اين اتفاق براي كسي كه مفاهيم ذهني و مفاهيم ثبت‌شده (عيني) هر دو براي آن يكي باشد و به‌گونه‌اي بر اساس زبان مادري شكل گرفته باشد، ميتواند نتايج بهتري در پي داشته باشد؛ چرا كه در اين حالت بين ذهن و بيان آن رابطه‌اي مستقيم برقرار مي‌شود و فضاهاي ذهني بهتري براي تدوين عبارت جست‌وجو و ارزيابي نتايج بازيابي شكل مي‌گيرد. زبان به‌عنوان رابط بين نياز اطلاعاتي كاربر و سيستم اطلاعاتي بر الگوهاي ذهني متكي است كه انسان به‌واسطه يادگيري آن‌ها را دريافت مي‌كند و اين الگوها معمولاً با يادگيري اولين زبان (زبان مادري) شكل مي‌گيرد. بنابراين، بسياري از تجربيات ما مبتني بر مفاهيمي است كه در ذهن ما شكل مي‌گيرد و به‌واسطه زبان بيان مي‌شود و اين كار به دفعات ميتواند در هنگام بازيابي اطلاعات رخ دهد. توجه به اين مقوله ميتواند به بهبود طراحي نظامهاي بازيابي اطلاعات در قالب بافت اطلاعاتي كمك كند.
چكيده لاتين :
Language allows us to communicate, and almost all living things have this ability. However, regarding human beings, in addition to the role of communication, it has other roles. The purpose of this
study was to express the role and importance of language with an
emphasis on the mother tongue in the formation of search vocabulary
in information retrieval based on the subjective meanings of individuals
and the content of the search.
This paper is a theoretical research. In compiling this article and as a
first step, with using library and overview method the identification of
relevant resources and some basic theories in the domain of language
was essential. Therefore, keywords such as information retrieval,
mother tongue, context and meaning, information and language, and
similar items were searched on the Web and other related databases.
Finally, after identifying and accessing quality and relevant resources,
we tried to analyze the concept of language in information retrieval with
an emphasis on mother tongue and its related concepts were analyzed.
Based on what can be inferred from this paper, the concepts first develop
in the mind (that is, mental conceptualization), and then the concepts formed in the mind become linguistic expressions (representations or
lexical expressions). Therefore, when searching for data retrieval, the
users initially construct concepts in their minds as a search term, then
create the most appropriate words in the search field and insert them in
a database to come up with the “most relevant” results. This is the case
for someone whose mental concepts and established concepts (the
objective ones) are similar to one another and can lead to better results
if the formation is based upon the mother tongue. Because in this state,
there exists a direct relationship between mind and expression, better
mental contexts or spaces will be formed.
Language as the interface between user’s information needs and
information system relies on the mental patterns that humans receive
through their learning, and these patterns are usually formed with
learning of the first language (the mother tongue). Therefore, many of
our experiences are based on the concepts that form in our minds and are expressed in terms of language, and this can often happen when information retrieval
occurs. Paying due and sufficient attention to this category can help improve the design of
information retrieval systems.
