كليدواژه :
شناسگر ديجيتال , ساختار نحو , رشته شناسگر , ارزيابي تطبيقي , كارايي
چكيده فارسي :
نظام‌هاي شناسگر ديجيتالي به عنوان يكي از اصلي‌ترين حوزه‌هاي كاربرد در رويكرد «وب قابل شناسايي» در تئوري شيئ ديجيتالي مطرح شده‌اند. بر اساس ماهيت اين شناسگرها، كه مبتني بر سازوكار وضوح، طراحي و پياده‌سازي شده‌اند و با شناسگرهاي ديگر متفاوت‌اند، ساختار نحو (رشته شناسگر) اين شناسگرها از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. نحوِ شناسگر مجموعه‌اي از قوانيني است كه براي تركيب كاراكترها براي شكل‌گيري يك رشته شناسگر مورد استفاده قرار مي‌گيرد. هدف اين پژوهش ارزيابي كارايي ساختار نحو نظام‌هاي شناسگر ديجيتالي است. به‌منظور دستيابي به اين هدف، بر مبناي روش ارزيابي روشنگرانه، فرايندي شامل دو گام طراحي و اجرا شد. در گام نخست، اقدام به طراحي چارچوب پايه ارزيابي كارايي ساختار نحو به‌روش دلفي شد. چارچوب پايه ارزيابي استخراج‌شده در اين گام شامل 11 شاخص كارايي از جمله: يكتايي، قابليت ماشين‌خواني، ثبات، قابليت همكاري، سادگي، مقياس‌پذيري، اثبات‌پذيري، گرانوليته، عدم حساسيت كاراكتر، قابليت نقل انساني، و قابليت وضوح نحو است. درگام دوم، با استناد به چارچوب پايه طراحي‌شده، اقدام به ارزيابي تطبيقي 6 نظام شناسگر ديجيتال مطرح در سطح جهان به روش «تاپسيس» شد. نتايج اين ارزيابي نشان داد كه نظام‌هاي «دي‌اُآي» و «يوسي‌آي» انطباق بالا و نظام‌هاي «هندل»، «آرك»، «يوآراِن» و «پي‌يوآراِل.» انطباق متوسطي را با شاخص‌هاي كارايي ساختار نحو نظام‌هاي شناسگر ديجيتالي دارند. در تحليل اين نتايج نيز راهكارهاي نظام‌هاي با كارايي بالا در اثبات‌پذيري رشته شناسگر، از جمله به‌كارگيري سازوكار وضوح، پروتكل «TCP/IP» و استفاده از شناسگرهاي داراي ارقام چك اعتبار در پسوند، و همچنين مزاياي استفاده از كدهاي توصيف‌كننده به‌ويژه در شناسايي دقيق‌تر شيء مورد شناسايي مورد بحث قرار گرفته است. اين نتايج مي‌تواند توسط كاربران اين نظام‌ها و شناسگرهاي آن و همچنين، پژوهشگران اين حوزه مورد استفاده قرار گيرد.
چكيده لاتين :
Digital identifier systems are considered as one of the main areas of application in the identifiable Web approach in digital object
theory. Based on the nature of these identifiers, which are based on the
implementation of the resolution mechanism and also their differences
from other identifiers, the syntax structure of these identifiers has
particular importance. The syntax is a set of rules used to combine
characters to form an identifier string. This study aims to evaluate the
performance of the syntax structure of different digital identifier systems
through an illustrative evaluation method and two sequential steps.
In the first step, through a Delphi method, a framework was designed
to evaluate the structure of systems’ syntax. The framework includes
11 performance indicators: Uniqueness, machine readability, stability,
interoperability, simplicity, scalability, verifiability, granularity, character
insensitivity, human readability, and syntax resolution. In the second
step, 6 well-known global digital identifier systems were mapped in the
framework and compared through an illustrative evaluation and TOPSIS
methods. According to the findings, DOI (Digital object Identifier) and UCI
(Universal Content Identifier) have a robust performance in their syntax
structure and Handle, ARK (Archival Resource Key), URN (Uniform
Resource Name) and PURL (Persistent Uniform Resource Locator)
systems have mediocre performance in this component. Furthermore,
the solutions of the robust performance systems in verification, including
using the resolution mechanism, the TCP/ IP protocol, and the identifiers
with check digits in the suffix, as well as the advantages of qualifiers, in
particular, in the more precise identification of the Identified object are
discussed. These results can be used by researchers of this field and
administrators and users of these systems.
