اثر بخشي آموزش مديريت استرس به شيوه شناختي _ رفتاري بر خستگي مزمن و اضطراب مرگ در زنان تحت درمان باهمودياليز

The Effectiveness of Cognitive-Behavioral Stress Management Training on Chronic Fatigue and Death Anxiety in Women under the Cure of Dominating

مقدمه: بيماري مزمن مانند نارسايي كليه كه نيازمند انجام همودياليز هستند تجربه­اي چند بعدي است كه موجب ناتواني فرد در بسياري از زمينه هاي رواني، اجتماعي، اقتصادي و ... ميشود، لذا اين پژوهش با هدف بررسي اثربخشي مديريت استرس به شيوه شناختي رفتاري بر خستگي مزمن و اضطراب مرگ زنان تحت درمان با همودياليز انجام شد. روش­: روش پژوهش از نوع نيمه آزمايشي بود. نمونه اي به حجم 30 نفر از زنان تحت درمان با همودياليز به روش نمونه گيري در دسترس از زنان تحت درمان با همودياليز شهرستان رفسنجان انتخاب شد. داده هاي مورد نياز از طريق پرسشنامه خستگي مزمن چالدر و همكاران (CFS) و پرسشنامه اضطراب مرگ تمپلر (TDAS)، در دو مرحله قبل از مداخله و بعد از مداخله جمعآوري شد. براي تجزيه و تحليل داده ها از تحليل كوواريانس چند متغييري (MANCOVA) استفاده شد. يافته ­ها: نتايج آزمون هاي تحليل كوواريانس چند متغييري نشان داد كه آموزش مديريت استرس به شيوه شناختي- رفتاري توانسته است خستگي مزمن و اضطراب مرگ زنان تحت درمان با همودياليز را در افراد گروه آزمايش در مقايسه با گروه كنترل، در مرحله پس آزمون، به طور معناداري كاهش دهد. نتيجه­ گيري: با توجه به اثربخشي مديريت استرس به شيوه شناختي رفتاري بر خستگي مزمن و اضطراب مرگ زنان تحت درمان با همودياليز، ميتوان گفت كه اين مداخله براي كاهش نشانه هاي روانشناختي زنان تحت درمان با همودياليز سودمند است. با توجه به يافته هاي اين پژوهش مديريت استرس به شيوه شناختي_رفتاري ميتواند بر كاهش تجربه چند بعدي احساس ناتواني در بيماران داراي نارسايي كليه كه همزمان بايستي همودياليز را انجام دهند موثر باشد و بايستي در مراكز درماني نسبت به آموزش آن توجه ويژه اعمال شود.

Introduction: Chronic illness, such as renal failure requiring hemodialysis, is a multidimensional experience that causes a person to be impotent in many psychosocial, social, and economical fields. Therefore, the purpose of this study was to investigate the effectiveness of cognitive-behavioral stress management on chronic fatigue and death anxiety in women undergoing hemodialysis. Methods: The research method was semi-experimental. A sample of 30 women who underwent hemodialysis was selected using available sampling method all women undergoing hemodialysis in Rafsanjan. Required data were collected through Cholesterol Factors Questionnaire (CFS) and Tempter's Death Anxiety Questionnaire (TDAS) in two stages before and after the intervention. To analyze the data, multivariate covariance analysis (MANCOVA) was used using SPSS software. Results: The results of multivariate analysis of covariance analysis showed that cognitive-behavioral stress management training has been able to determine the chronic fatigue and death anxiety in hemodialysis women in the experimental group compared to the control group, in the post-test phase, significantly reduced. Conclusion: According to the findings of this research, cognitive-behavioral stress management can be effective in reducing the multidimensional experience of disability in renal failure patients undergoing hemodialysis at the same time and should be given special attention to treatment in the treatment centers.