ارزيابي كيفيت خدمات مراقبت بهداشتي اوليه و تأثير آن بر كيفيت زندگي دريافت كنندگان خدمات: مطالعه موردي در يك مركز جامع سلامت روستايي

Assessing the Quality of Primary Health Services and Its Effect on Quality of Life in Recipients: A Case Study in a Rural Health Center

زمينه و هدف: خدمات بهداشتي اوليه بخش جدايي‌ناپذير سيستم سلامت هر كشوري را تشكيل مي‌دهد و بررسي كيفيت زندگي جزء اساسي در ارزشيابي كيفيت خدمات بهداشتي و درماني است. هدف از مطالعه حاضر ارزيابي كيفيت خدمات مراقبت بهداشتي اوليه و تاثير آن بر كيفيت زندگي دريافت كنندگان خدمت در يكي از مراكز سلامت جامع و خانه‌هاي بهداشت تابعه آن بود. روش كار: اين مطالعه از نوع توصيفي- تحليلي بود كه به صورت مقطعي بر روي 219 نفر از گيرندگان خدمت در يك مركز خدمات سلامت جامع و شش خانه بهداشت تابعه در سال 1395 صورت گرفت. ابزار جمع آوري داده ها پرسشنامه كيفيت زندگي (36-SF) و پرسشنامه محقق ساخته با بهره‌گيري از اصول و اجزاي مراقبت‌هاي بهداشتي اوليه بود. داده‌هاي آماري با استفاده از ضريب همبستگي اسپيرمن و آزمون‌هاي كروسكال واليس و من ويتني در نرم افزار SPSS-20 تجزيه و تحليل شدند. يافته‌ها: ميانگين نمره كيفيت خدمات مراقبت بهداشت 16/25±42/66 به دست آمد. 58 درصد شركت‌كنندگان كيفيت خدمات بهداشتي اوليه را بالا، 32 درصد متوسط و 10 درصد پايين گزارش كردند. بين كيفيت خدمات بهداشتي اوليه با مولفه هاي درد (0/002= ,p 0/208- = r)، سلامت عمومي (0/001>,p40/23=r) و زير مقياس سلامت جسمي (0/001>p، 0/301-=r) رابطه معني‌داري به دست آمد. نتيجه‌گيري: كيفيت خدمات مراقبت بهداشتي اوليه متوسط به بالا بوده و با كيفيت زندگي دريافت كنندكان خدمت همبستگي داشت. با سنجش درست كيفيت زندگي مي توان به ارزيابي كيفيت مراقبت بهداشتي اوليه پرداخت، اما براي يك مطالعه دقيق تر استفاده از شاخص هاي عيني در كنار پرسشنامه ضروري به نظر مي رسد.

Background & objectives: Primary health services are inseparable part of health care system in each country and the assessment of quality of life is fundamental in the evaluation of healthcare system’s quality. The aim of this study was to assess the quality of primary healthcare services and its effect on quality of life in the recipients of these services in a health center and its subsection offices. Methods: This cross-sectional descriptive and analytical study was conducted on 219 recipients of health services in a health center and its six subsection offices in 2016. Data collection tools were SF-36 questionnaire of life quality and a researcher-made questionnaire based on principles and components of primary healthcare. Data were analyzed using Spearman correlation coefficient, Krus-Kal Wallis and Mann Whitney tests in SPSS-20 software. Results: The mean and standard deviation of the primary healthcare service was 42.66±16.25. 58% of participants reported the good quality of primary healthcare services, 32% reported it as medium, and 10% as low. There were significant relationships between the quality of primary healthcare services with some subcomponents of SF-36 questionnaire including Pain (r= -0.208, p=0.002), global health (r= 0.423, p<0.001), and physical health (r= -0.301, p<0.001). Conclusion: The quality of primary healthcare services was higher than average and correlated with the quality of life in the recipients. With the correct assessment of the quality of life, it is possible to assess the quality of primary health services, however using objective methods alongside the questionnaires is necessary to have a more precious study.