اثر كودهاي آلي و شيميايي بر رشد و عملكرد ارقام نخود تحت شرايط ديم

اين آزمايش با هدف بررسي امكان جايگزيني كودهاي آلي ورمي­كمپوست و مرغي به جاي كودهاي شيميايي در زراعت دو رقم نخود اصلاح شده در شرايط ديم انجام شد. آزمايش به صورت فاكتوريل در قالب طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار انجام شد. عامل اول، كود در شش سطح شامل: F1 (شاهد يا بدون مصرف كود)، F2 (كود شيميايي معمول يا NPK)، F3 (ورمي­كمپوست به مقدار 10 تن در هكتار)، F4 (كود مرغي به مقدار پنج تن در هكتار)، F5 (50 درصد كود شيميايي + پنج تن در هكتار ورمي­كمپوست)، F6 (50 درصد كود شيميايي + 5/2 تن در هكتار كود مرغي) و عامل دوم، رقم شامل دو رقم آزاد و عادل از ارقام اصلاح شده تيپ كابلي نخود بود. اثر عامل كودي بر تعداد شاخه ثانويه در بوته، دماي كانوپي، تعداد نيام در بوته، عملكرد دانه و بيولوژيك معني­دار بود و اثر عامل رقم بر ارتفاع بوته و اولين نيام، شاخص كلروفيل، وزن صد دانه، عملكرد دانه و بيولوژيك و شاخص برداشت معني­دار بود. بيش­ترين مقدار عملكرد دانه و تعداد نيام در بوته به­ترتيب با ميانگين­هاي 1410 كيلوگرم در هكتار و 42 نيام در بوته، مربوط به تيمار كود مرغي خالص (F4) بود، كه نسبت به تيمار شاهد، به­ترتيب 24 و 32 درصد افزايش نشان داد. ميانگين­هاي تعداد شاخه ثانويه در بوته، تعداد نيام در بوته و عملكرد دانه و بيولوژيك در چهار تيمار حاوي كود ارگانيك (تيمارهاي F3، F4، F5 و F6) بيش­تر از تيمار كود شيميايي و شاهد بود. مقايسه دو رقم حاكي از آن بود كه رقم آزاد در اغلب صفات نسبت به رقم عادل برتري معني­داري نشان داد و عملكرد دانه آن 13 درصد نسبت به رقم عادل بيش­تر بود. با توجه به بهبود رشد و عملكرد نخود در تيمارهاي حاوي كودهاي ارگانيك در اين آزمايش كه در بيش­تر موارد نتايجي بهتر از كود شيميايي داشت، مي­توان اين كودهاي آلي را به عنوان جايگزين­هاي مناسبي براي كودهاي شيميايي معمول در زراعت ديم نخود مد نظر قرار داد.