تأثير محلول‌پاشي عناصر ريزمغذي آهن و روي به‌صورت نانو و شيميايي بر صفات فيزيولوژيكي و عملكرد دانه دو رقم گندم نان

Effect of micronutrients of iron and zinc in nano and chemical foliar on on physiological characteristics and grain yield of two bread wheat cultivars

به‌منظور بررسي تأثير محلول‌پاشي با كودهاي شيميايي و نانوكلات‌هاي آهن و روي بر غلظت كلروفيل، كارآيي مصرف نور و عملكرد دانه دو رقم گندم نان، آزمايشي به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي جهاد كشاورزي مركز زرين‌آباد طي سال زراعي 97-1396 اجرا شد. فاكتورهاي آزمايش شامل محلول‌پاشي در هفت سطح (شاهد، محلول‌پاشي با كلات آهن، نانو كلات آهن، سولفات روي، نانو كلات روي، كلات آهن + سولفات روي و نانو كلات آهن + نانو كلات روي) و فاكتور دوم دو رقم گندم (چمران و كوهدشت) بود. نتايج نشان داد محلول‌پاشي با كودهاي آهن و سولفات روي اثر معني‌داري بر غلظت كلروفيل و حداكثر شاخص سطح برگ به‌ترتيب در سطح احتمال 1 و 5 درصد داشتند. حداكثر شاخص سطح برگ در سطح آماري 1 درصد در رقم كوهدشت 7/21 درصد بيشتر از رقم چمران بود. محلول‌پاشي با نانو كلات آهن توأم با نانو كلات روي حداكثر تجمع ماده خشك (782 گرم در متر مربع) را به خود اختصاص داد. كمترين ميزان ماده خشك 681 گرم در متر مربع نيز در گياهان شاهد (عدم محلول‌پاشي) به‌دست آمد. در رقم چمران، بيشترين مقدار كارآيي مصرف نور 2/30 گرم بر مگاژول با كاربرد نانو كلات آهن به‌دست آمد كه 10/27 درصد بيشتر از تيمار شاهد بود. بيشترين مقدار كارايي مصرف نور در رقم كوهدشت (2/45 گرم بر مگاژول) با محلول‌پاشي سولفات روي + كلات آهن و كمترين مقدار آن (2/08 گرم بر مگاژول) در گياهان شاهد به‌دست آمد. محلول‌پاشي با نانو كلات روي + نانو كلات آهن و كلات آهن + سولفات روي عملكرد دانه گندم رقم چمران را به‌ترتيب 27/44 و 15/95 درصد در مقايسه با تيمار شاهد افزايش دادند. در رقم كوهدشت، نانو كلات روي و آهن تاثير معني‌داري بر علكرد دانه گندم رقم كوهدشت نداشتد.

In order to investigate the effect of iron and zinc chemical fertilizer and nano-Chelate foliar on on chlorophyll concentration, radiation use efficiency and grain yield of two bread wheat cultivars, an experiment was carried out as a factorial based on a randomized complete block design with three replications at the Zarinabad Agricultural Research Center, Ilam, during in 2016-2017. The factors consisted of spraying in seven levels (control, spraying with iron chelate, iron nano chelate, zinc sulfate, zinc nano chelate, iron chelate + zinc sulfate and iron nano chelate + zinc nano chelate) and the second factor of two wheat cultivars (Chamran and Koohdasht) was. The results showed that spraying with iron fertilizers and zinc sulfate had a significant effect on chlorophyll concentration and maximum leaf area index at 1% and 5% probability levels, respectively. The maximum leaf area index at the level of 1% in Koohdasht cultivar was 7.21% higher than Chamran cultivar. Spraying with nano-chelates of iron with nano chelate has reached the maximum dry matter accumulation (782 g.m-2). The least trait was obtained at 681 g.m-2 in control plants (non-spraying). In Chamran cultivar, the maximum amount of radiation use efficiency was 2.30 g.MJ with the use of iron nano chelate, which was 10.27% more than control plant. The highest amount of light consumption in Koohdasht cultivar (2.45 g.MJ) under zinc sulfate + iron chelate and its lowest value (2.8 g.MJ) was obtained in control plants. Spraying with nano chelate on zinc + nano chelate of iron and iron chelate + zinc sulfate increased the grain yield of wheat cultivar Chamran by 27.44 and 15.95 percent, respectively, compared to control treatment. In Koohdasht cultivar, zinc and iron nano chelate had no significant effect on grain wheat agronomy in Koohdasht cultivar.