منطق پيشگيري قبل از درمان در احاديث طبي

The Logic of Prevention before Treatment in Medical Hadiths

زمينه و هدف: در بين انبوه گنجينه ‫هاي ارزشمند روايي اسلام احاديث زيادي به ابعاد سلامتي، بيماري و درمان انسان‫ها اشاره كرده است. رشد دانش پزشكي باعث توجه بيشتر به روايات طبي شده و برخي افراد با ناآگاهي و عده اي نيز با سودجويي، درمان بيماري‫ ها را با استناد به اين گونه روايات توجيه كرده اند. از جهت ديگر عده اي نيز در اين زمينه مدعي شده اند كه احاديث طبي سند نداشته و موضوعيت ندارند و قابل اعتنا نمي‫باشند اين پژوهش مي‫خواهد به اين سوال پاسخ دهد كه: تأكيد روايات طبي بر درمان بوده و يا پيشگيري، و آيا اين‫گونه روايات قابل استناد هستند؟ و اينكه آيا مخاطب روايات طبي، منحصر به فرد مراجعه كننده مي‫باشد يا مانند فقه و بر اساس اشتراك در تكليف، مي‫توان احاديث طبي را هم تعميم داد؟ روش‌ كار: اين پژوهش با مراجعه به برخي منابع حديثي مرتبط با موضوع و تحليل و توصيف محتوايي، در پي شناخت و بيان احاديثي است كه بر جنبه پيشگيرانه بيماري‫ها متمركز است، كه با رجوع به كتابخانه ها، سايت‫هاي اينترنتي معتبر، سي‫دي‫ها، ميكروفيلم‫ها و مجلات علمي صورت گرفته، مطالب به صورت فيش‫برداري جمع آوري شده و مورد نگارش واقع شده است. يافته ها: يافته هاي مطالعه حاضر عبارتند از: 1- آن چه در روايات اهل بيت (ع) بيش از مسأله درمان بر آن تأكيد شده، مسأله حفظ الصحه و بهداشت فردي و عمومي است كه در رديف توصيه هاي سبك زندگي قرار مي‫گيرند. 2- بسياري از روايات كه بر درمان متمركزند جنبه خصوصي و شخصي داشته و بر عكس، احاديثي كه بر حفظ سلامتي و پيشگيري از بيماري‫ها تأكيد دارند عمومي بوده، بالطبع همه مي‫توانند از آن استفاده كنند. نتيجه‌گيري: نتايج پژوهش نشان دادند اولاً مراجعه به احاديث پزشكي همچون ديگر احاديث صادره از معصومين (ع (، كاري تخصصي بوده و در اين زمينه بايد از هر نوع پيش داوري و تفسير به رأي، اجتناب كرد؛ و اينكه احاديث متعددي پيشگيري را بهتر از درمان دانسته و بر جنبه‫هاي پيشگيرانه بيماري‫ ها تأكيد دارند. مانند: پرهيز از پرخوري، توصيه به انجام برخي كارها كه در سلامت و عدم ابتلاي انسان به بيماري ‫ها مؤثر است، رعايت اصول و آداب تغذيه از قبيل خوردن غذا به هنگام گرسنگي و اشتها، خوب جويدن و كوچك برداشتن لقمه، پرهيز از دميدن در غذا، استفاده از خلال دندان و...

Background & objectives: Among the many valuable treasures of the Islamic tradition, many hadiths refer to aspects of human health, disease and treatment. The growth of medical science has led to greater attention to medical narratives, and some uninformed and profitable individuals have justified the treatment of diseases by citing such narratives. On the other hand, some have claimed that medical hadiths are irrelevant. This study seeks to answer these questions: Do medical narratives emphasize on treatment or prevention or are such narratives feasible? Are they citable? an‎d if the target audience is limited to person or, like jurisprudence and on the basis of sharing in the task, can the medical traditions be generalized? Methods: This study seeks to identify and express the hadiths that focus on the prophylactic aspect of diseases by referring to some hadith sources related to the subject and then by content analysis and description. By referring to libraries, reputable websites, CDs, microfilms, and scientific journals, the content was collected as a transcript. Results: The findings of the present study are as follows: 1) What is emphasized in the narrations of Ahl al-Bayt is more the issue of personal and public health and hygiene, which are in line with lifestyle recommendations. 2 (Many narratives focusing on disease treatment are private and personal, and on the contrary, hadiths that emphasize on health and disease prevention are publicly available, so everyone can use them. Conclusion: The results of this study showed that referring to medical hadiths, like other hadiths issued by the infallibles, is a specialized work and one should avoid any prejudice and interpretation of the vote, and that many hadiths consider prevention to be better than cure and emphasize preventive aspects of the disease such as: avoiding overeating, recommending some certain activties that are effective on human health and not getting sick, observing nutritional principles and practices such as eating while hungry and having appetite, good chewing and munching, avoiding blowing into food, using toothpicks, etc.