مقايسه تأثير آموزش كنش هاي اجرايي و مداخله مبتني بر الگوي باركلي بر عملكرد خواندن و خودپنداشت تحصيلي دانش آموزان مبتلا به نارساخواني

Comparison of the Effect of Executive Functions Training and Barkley’s Model on Reading Performance and Academic Self-Concept in Students with Dyslexia

زمينه و هدف: نارساخواني كه از شايع‌ترين و مهم­ترين اختلال­ هاي خواندن در بين كودكان است، با مشكلاتي در رمزگشايي كلمه، توانايي پايين در مهارت‌هاي پردازش واج‌شناختي، و مشكلات مختلفي در زمينه زبان نوشتاري مشخص مي‌شود. هدف پژوهش حاضر مقايسه تأثير آموزش كنش ­هاي اجرايي و الگوي باركلي بر عملكرد خواندن و خودپنداشت تحصيلي در دانش­ آموزان مبتلا به نارساخواني است. روش: پژوهش حاضر از نوع پژوهش­ هاي نيمه ­آزمايشي است. بر اين اساس از بين دانش ­آموزان شاغل به تحصيل در پايه سوم دبستان شهر بندرعباس در سال تحصيلي 96-1395، تعداد 45 دانش ­آموز مبتلا به نارساخواني به صورت در دسترس انتخاب و به روش تصادفي در 3 گروه 15 نفره (دو گروه آزمايش و يك گروه گواه) جايدهي شدند. از پرسشنامه عملكرد خواندن (عابدي، 1395) و پرسشنامه خودپنداشت تحصيلي(يي- هيسن چن،2004) براي جمع ­آوري داده­ ها در دو مرحله­ پيش­ آزمون و پس­ آزمون استفاده شد. بسته آموزش كنش­ هاي اجرايي و مداخله مبتني بر الگوي باركلي به ترتيب براي شركت ­كنندگان گروه­ آزمايش اول و دوم در طي 7 جلسه­ آموزش داده شد، اما شركت­ كنندگان گروه گواه هيچ­ گونه مداخله ­اي را در اين زمينه دريافت نكردند. يافته ­ها: نتايج تحليل كوواريانس تك­ متغيري نشان داد كه مداخله­ مبتني بر كنش ­هاي اجرايي و روش مداخله­ باركلي بر نمره عملكرد خواندن و خودپنداشت­ دانش­ آموزان مبتلا به نارساخواني به طور كلي تأثير معناداري دارند، اما آموزش كنش ­هاي اجرايي بر هر دو متغير وابسته تأثير بيشتري داشته است. همچنين نتايج تحليل كواريانس چندمتغيري نيز نشان داد كه هر دو مداخله بر ابعاد عملكرد خواندن و خودپنداشت تحصيلي تأثير معني­ داري دارند ولي آموزش كنش ­هاي اجرايي بر هر دو متغير وابسته تأثير بيشتري داشته است (p<0/05). نتيجه ­گيري: با توجه به اثربخش­تر بودن مداخله مبتني بر كنش­ هاي اجرايي در مقايسه با الگوي باركلي در دانش ­آموزان با اختلال خواندن مي­توان اين­ گونه تبيين كرد كه مؤلفه­ هاي كنش­ هاي اجرايي از قبيل حافظه فعال، برنامه ­ريزي، و سازماندهي ذهني رابطه بسيار نزديكي با مهارت خواندن دارند و از اين طريق مي­ توانند بر عملكرد خواندن تاتير بگذارند و در نتيجه سطح خودپنداشت آنها را نيز افزايش دهند.

Background and Purpose: Dyslexia is one of the most common and important reading disorders among children, characterized by problems with word decoding, poor ability in phonological processing skills, and various problems with the written language. The purpose of the present study was to compare the effect of executive functions training and Barclay’s model on reading performance and academic self-concept in students with dyslexia. Method: This research is a quasi-experimental research. Accordingly, 45 students with dyslexia were selected from among the students of third grade primary school in Bandar Abbas in the academic year of 2016-2017 and randomly assigned into 3 groups of 15 students (two experimental groups and one control group). The Reading Performance Questionnaire (Abedi, 2016) and the Academic Self- Concept Questionnaire (ASCQ) (Yi- Hsin Chen, 2004) were used to collect data in two pre-test and post-test stages. The Barclays Model Practices and executive functions education was given to the participants in the first and second experimental groups respectively in 7 sessions, but the control group did not receive any intervention. Results: Results of univariate analysis of covariance showed that executive functions intervention and Barclay's intervention had significant effect on reading performance and self-concept of students with dyslexia in general. Also, the results of multivariate analysis of covariance showed that both interventions had significant effect on the dimensions of reading performance and academic selfconcept, but training of executive actions had more effect on both dependent variables (p <0.05). Conclusion: Given the effectiveness of executive-based intervention in comparison with Barclay's model in students with reading disorder, it can be explained that the components of executive functions such as working memory, planning , and mental organization are very closely related to reading skills and thus increase their level of self-concept.