ارزيابي شرايط هيدرومورفولوژيكي رودخانه با استفاده از روش MQI (منطقه مورد مطالعه: رودخانه جاجرود)

Assessment of hydromorphological conditions of the river using the MQI method (Case study area: JAJROOD River)

تخريب رودخانه‌ها و در پي آن ضرورت بازسازي آن‌ها، در سراسر جهان از مسائل مهم شناخته شده مي‌باشد. با اين حال، روش‌هاي مناسب براي ارزيابي تغييرات مورفولوژيكي (شكل‌شناسي) كه مرتبط با اين عمل آن‌هاست و همچنين شناخت ميزان تأثير عوامل مورفولوژي براي مداخله در كار بازسازي رودخانه ها، همچنان در حال بررسي مي‌باشد. منطقه جاجرود و سدلتيان در شمال شرق تهران به دليل آب و هواي مطبوعي كه دارد هميشه مورد توجه طبيعت‌گردان و علاقه‌مندان به طبيعت بوده و هست. به همين دليل در طي دهه هاي اخير به شدت بستر رودخانه جاجرود و حواشي آن مورد دستكاري انسان قرار گرفته است. از اين رو مطالعه روند تغييرات هيدرومورفولوژيكي اين رودخانه بسيار ضروري مي‌باشد. هدف از اين پژوهش ارزيابي شرايط هيدرومورفولوژيكي بخشي از رودخانه جاجرود با استفاده از روش MQI مي‌باشد. بر همين اساس تصاوير ماهواره اي سال 2018 لندست 8 و سال 1976 لندست 4 از منطقه تهيه گرديدند و بازديدهاي ميداني چندي صورت گرفت. نتايج تحقيق نشان مي‌دهند كه تمامي بازه‌هاي منطقه از لحاظ روش MQI در شرايط ضعيف و خيلي ضعيف قرار گرفته‌اند كه اين مسائل ناشي از قطع درختان به منظور ايجاد ساخت و سازهاي انساني، برداشت شن و ماسه، ايجاد تفرجگاه هاي متعدد در حواشي رودخانه و تغيير الگوي رودخانه مي‌باشد.

The destruction of the rivers and, consequently, the need to reconstruct them, is one of the known important problems in throughout the world. However, suitable methods for assessing the morphological changes (morphology) associated with this action, as well as the cognition of the effect of the morphological factors in order to intervention in the process of river reconstruction, are still being explored. The JAJROOD and LATYAN-dam areas in the north east of Tehran due to the pleasant weather have always been and are in Eco tourists and nature interested people noteworthy. For this reason, during the recent decades and because of human manipulations, the JAJROOD River basin and its margins have been heavily affected. Hence the study of hydro morphological changes in this river is strongly needed. The object of this research is to evaluate the hydro morphological conditions of one part of JAJROOD River using the MQI method. Accordingly, Landsat 8 satellite images of 2018 and Landsat 4 in 1976 were prepared and were take placed several field observations. The results of the research show that all areas of the region are in poor and very weak conditions regarded to the MQI method. These problems are caused by the cutting of trees in order to create human structures, harvesting sand, creating numerous promenades along the riverchr('39')s estuaries and changing the river pattern.