پديد آورندگان :
صدري دميرچي، اسماعيل دانشگاه محقق اردبيلي، اردبيل - دانشكده علوم تربيتي و روان شناسي , هنرمند قوجه بگلو، پژمان دانشگاه محقق اردبيلي، اردبيل - دانشكده علوم تربيتي و روان شناسي , بصير امير، محمد دانشگاه محقق اردبيلي، اردبيل - دانشكده علوم تربيتي و روان شناسي , قلي زاده، بهزاد دانشگاه محقق اردبيلي، اردبيل - دانشكده علوم تربيتي و روان شناسي
كليدواژه :
رفتارهاي پرخطر , حمايت اجتماعي , ابرازگري هيجاني , اعتياد
چكيده فارسي :
شيوع رفتارهاي پرخطر در جوامع يكي از موارد جدي تهديد‌كننده سلامت است و در سال‌هاي اخير با توجه به تغييرات سريع اجتماعي، از سوي سازمان‌هاي بهداشتي، مجريان قانون و سياست‌گذاران اجتماعي مورد توجه قرار گرفته است. پژوهش حاضر با هدف پيش‌بيني رفتارهاي پرخطر بر اساس نقش مؤلفه‌هاي حمايت اجتماعي ادراك‌شده، ابرازگري هيجاني و سيستم‌هاي مغزي‌رفتاري در معتادان انجام شد.
مواد و روش ها پژوهش حاضر يك مطالعه توصيفي از نوع همبستگي بود. جامعه آماري پژوهش شامل كليه معتادان در حال ترك مراكز ترك اعتياد شهر اردبيل در سال 1397 بودند كه به روش نمونه‌گيري دردسترس، 113 نفر از معتادان به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزارهاي مورد‌استفاده شامل پرسش‌نامه رفتارهاي پرخطر رجايي و شفيعي، مقياس حمايت اجتماعي ادراك‌شده چند‌بعدي زيمت و همكاران، پرسش‌نامه ابرازگري هيجاني كينگ و امونز و پرسش‌نامه سيستم‌هاي مغزي‌رفتاري كارور و وايت بودند. داده‌ها با آزمون ضريب همبستگي پيرسون و تحليل رگرسيون چندگانه به روش همزمان و با استفاده از نسخه 23 نرم‌افزار SPSS تجزيه و تحليل شدند.
يافته ها نتايج نشان داد بين حمايت اجتماعي ادراك‌شده از سوي خانواده، دوستان و ديگران با رفتارهاي پرخطر معتادان همبستگي منفي معناداري وجود دارد (0/01>P). بين مؤلفه‌هاي ابرازگري هيجاني، ابراز هيجاني منفي با رفتارهاي پرخطر معتادان همبستگي مثبت معناداري وجود دارد (0/01>P) و از بين مؤلفه‌هاي سيستم‌هاي مغزي‌رفتاري، بين سيستم فعال‌سازي رفتاري با رفتارهاي پرخطر معتادان همبستگي مثبت معناداري وجود دارد (0/01>P). همچنين، نتايج تحليل رگرسيون آشكار كرد تقريباً 49 درصد از كل واريانس رفتارهاي پرخطر معتادان بر اساس مؤلفه‌هاي حمايت اجتماعي ادراك‌شده، ابرازگري هيجاني و سيستم‌هاي مغزي‌رفتاري قابل پيش‌بيني است (0/001>P).
نتيجه گيري درمجموع حمايت اجتماعي ادراك‌شده از سوي خانواده و دوستان، ابرازگري هيجاني منفي و سيستم فعال‌سازي رفتاري توانايي پيش‌بيني رفتارهاي پرخطر معتادان را دارد.
چكيده لاتين :
Aims The prevalence of risk-taking behaviors is a severe health threat. According to rapid social changes,
it has recently been considered by health organizations, law enforcement, and social policymakers. The
present study aimed to predict risk-taking behaviors based on the role of perceived social support components,
emotional expression, and brain-behavioral systems in substance-dependent patients.
Methods & Materials This was a descriptive correlational study. The statistical population of the study included
all substance-dependent patients referring to substance dependence treatment centers in Ardabil
City, Iran, in 2018. In total, 113 substance-dependent patients were selected by convenience sampling
method. The study instruments included Rajaee and shafiee's Risk-Taking Behaviors Questionnaire, Zimet's
Multiple Scale of Perceived Social Support (MSPSS), King, and Emmons's Emotional Expressiveness
Questionnaire (EEQ), and Carver and White's Brain-Behavioral Systems Questionnaire (BIS/BAS). The obtained
data were analyzed using Pearson correlation coefficient and simultaneous-entry multiple regression
analysis in SPSS.
Findings The achieved results suggested a significant negative correlation between perceived social support
from family, friends, and others, with the risk-taking behaviors of substance-dependent patients
(P<0.01). There was a significant positive correlation between negative emotional expression and the
risk-taking behaviors of substance-dependent patients among emotional expressiveness components
(P<0.01). Moreover, among the components of brain-behavioral systems, there was a significant positive
correlation between behavioral activation system and risk-taking behaviors (P<0.01). Additionally, the
regression analysis results revealed that approximately 49% of the total variance of risk-taking behaviors
of patients with substance dependence was predicted based on perceived social support components,
emotional expression, and brain-behavioral systems (P<0.001).
Conclusion In general, perceived social support from family and friends, negative emotional expression,
and behavioral activation system can predict risk-taking behaviors in substance-dependent patients.
