بررسي تاثير قرق كپه كاري شده بر تغييرات پوشش گياهي با استفاده از آناليز چندمتغيره در مراتع تنگ سرخ شهرستان بويراحمد

The effect of Drill seeded exclosures on vegetation changes using multivariate analysis in Tang-e-Sorkh rangelands in Boyerahmad province, Iran

حفظ تنوع گونه اي يكي از اهداف مديريت اكوسيستم است و تنوع گونه اي با خصوصيات اكوسيستم همبستگي دارد. هدف از تحقيق حاضر بررسي تاثير قرق كپه كاري شده بر تغييرات پوشش گياهي در مراتع تنگ سرخ شهرستان بويراحمد مي باشد. در اين تحقيق، نمونه برداري در دو منطقه قرق 10 ساله كپه كاري شده با گياه آنغوزه و تحت چراي دام (شاهد) انجام شد. بدين منظور در هر يك از اين مناطق، سه ترانسكت 100 متري مستقر، سپس در راستاي هر ترانسكت به ازاي هر ده متر، يك پلات يك متر مربعي مستقر شد. شاخص هاي غناي گونه اي، يكنواختي شلدون، ناهمگني شانون و سيمپسون و مقايسه آماري اين شاخص ها در مناطق قرق و چرا با استفاده از آزمون t دانش آموز مستقل انجام پذيرفت. براي ارزيابي پاسخ گونه هاي گياهي به شرايط قرق كپه كاري شده و چرا از آناليز چندمتغيره استفاده شد. در منطقه قرق كپه كاري شده 47 و در منطقه چراي دام 41 گونه گياهي شناسايي شد. از اين تعداد، 28 گونه گياهي به صورت مشترك بين دو منطقه، 19 گونه منحصرا در منطقه قرق و 13 گونه فقط در منطقه شاهد مشاهده گرديد. نتايج مقايسه شاخص ها نشان داد كه منطقه قرق به طور معني داري داراي غنا و تنوع گونه اي بيشتري نسبت به منطقه تحت چرا بود اما به لحاظ يكنواختي تفاوت معني داري بين دو منطقه مشاهده نشد. نيم رخ تنوع رني نيز نشان داد كه منطقه قرق در آلفاهاي بيشتر از 1 تنوع بالاتري نسبت به منطقه تحت چرا دارد. بين درصد تاج پوشش گروه هاي مختلف گياهي در اين دو منطقه تفاوت معني داري وجود ندارد، اما به لحاظ درصدپوشش كل گونه ها، منطقه قرق داراي ميزان بالاتري است. با توجه به نتايج تحقيق حاضر، ايجاد قرق همراه با كپه كاري با گياهان دارويي و ارزشمند بومي همچون آنغوزه و همچنين برنامه چرايي منظم در منطقه مورد مطالعه پيشنهاد مي گردد.

Preserving species diversity is one of the important objectives of ecosystem management. The aim of this study is to investigate the effect of drill seeded enclosures on vegetation changes in Tang-e-Sorkh rangelands in Boyerahmad province, Iran. Samples were taken from two areas: a 10 years exclosure plus drill seeding with Ferula assa-foetida L. and an area which is currently grazed as the control site. For sampling purpose, three 100-meter transects were put in each area, then for every ten meters of the transect a plot of one square meter was installed. Species richness were assessed through well known indicators, such as Sheldon's evenness index, Shannon entropy, Simpson index. Results of two sites were statistically compared. The multivariate analysis was used to evaluate the response of plant species to exclosure and grazing conditions. In general, 47 and 41 species were identified respectively in exclosure and grazing regions having 28 of species in common. Results also showed that 19 and 13 species are unique to the exclosure and control area, respectively. As the results of the statistical comparison it is concluded the exclosure area has a significantly higher diversity and richness than the grazing area, but there is no significant difference in uniformity (evenness) between the two regions. Rényi entropy profile showed that the exclosure area where the alpha values is higher than one, has higher diversity than the grazing area. There is no significant difference between the canopy cover percentage of different vegetation groups in these two regions, but the exclosure area has a higher rate of overall plant cover percentage. Results of this study suggest the expansion of the exclosure areas with drill seeding using medical plants and valuable indigenous species, such as Ferula assa-foetida L., also systematic grazing program is proposed in the studied area.