مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - شناسايي و تعيين پتانسيل گياهان دارويي، صنعتي و خوراكي مراتع ييلاقي چهارباغ استان گلستان

چكيده فارسي :

عدم شناخت از پتانسيل و توانمندي هاي مراتع باعث شده تا اين منابع براي توليدات دامي در حد زيادي مورد بهره برداري قرار گرفته و ساير مقوله هاي بهره برداري از نظر دور نگه داشته شوند. مراتع ييلاقي چهارباغ داراي تنوع گونه اي بالا از گياهان دارويي مي باشد. با توجه به اهميت گياهان دارويي در شرايط كنوني، هدف از تحقيق حاضر شناسايي و تعيين پتانسيل گياهان دارويي، صنعتي و خوراكي مراتع ييلاقي چهارباغ استان گلستان به منظور بهره برداري پايدار است. نقشه نهايي پتانسيل از تلفيق دو معيار پوشش گياهي و عوامل محيطي و با كمك سيستم اطلاعات جغرافيايي با استفاده از دستور Overlay (هم پوشاني) و عامل محدودكننده در هر پلي گون در سال 1394 تهيه شد. نمونه برداري در تيپ هاي گياهي به روش تصادفي-سيستماتيك با استقرار سه ترانسكت 100 متري و با اندازه گيري حضور و عدم حضور، درصد تاج پوشش، تركيب و توليد در پلات هاي متناسب با نوع پوشش انجام شد. نتايج نشان داد از 184 گونه گياهي شناسايي شده منطقه 86 گونه داراي اثر دارويي، صنعتي و خوراكي بوده و متعلق به 26 تيره گياهي مي باشند كه تيره هاي Lamiaceae،Astraceae وFabaceae به ترتيب با 22، 19و 10 گونه گياهي داراي بيشترين فراواني هستند. همچنين نتايج نهايي مدل پتانسيل نشان داد كه 2/72 درصد (221/02هكتار) داراي پتانسيل بالا (S1)، 7/57 درصد (4686/72هكتار) داراي پتانسيل متوسط (S2)، 24/28درصد (1972/89هكتار) داراي پتانسيل ضعيف (S3) و 3/15 درصد (1242/84هكتار) بدون پتانسيل (N) مي باشد. به طوركلي شاخص اقتصادي توليد و درصد تركيب گياهان دارويي از عوامل افزايش دهنده پتانسيل و شيب و كوهستاني بودن منطقه از عوامل كاهش دهنده پتانسيل مي باشد. نتايج نشان داد در منطقه مي توان با صدور پروانه بهره برداري از گياهان دارويي براي بهره بردارن داراي پروانه چرا، ضمن كاهش فشار چراي دام؛ به بهبود وضعيت اقتصادي و معيشتي بهره بردار كمك كرد.