مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - بررسي و مقايسه عملكرد شيرابه گياه دارويي آنغوزه شيرين در مراتع تفت استان يزد

چكيده فارسي :

با توجه به رتبه اول استان يزد در صادرات آنغوزه شيرين (Ferula assa-foetida) و به منظور مديريت صحيح رويشگاه هاي طبيعي اين گونه باارزش، اين مطالعه در زمينه ارزيابي عملكرد شيرابه در مراحل مختلف تيغ زني تحت تاثير خصوصيات خاكي در مراتع تفت استان يزد انجام شد. نمونه برداري در مناطق نصرآباد و عقابكوه-فيض آباد كه جزء رويشگاه هاي اصلي آنغوزه شيرين در استان يزد هستند، انجام شد. روش نمونه برداري به طور كاملا تصادفي بود. در هر منطقه 20 پايه گياهي با شرايط مشابه و هم سن (5-6 سال) انتخاب و بهره برداري از آنها انجام شد. نمونه برداري خاك نيز از عمق cm30-0 صورت گرفت. تجزيه و تحليل داده ها با نرم افزارهاي SPSSVer.16 و Excel انجام شد. نتايج نشان داد كه پايه هاي آنغوزه در رويشگاه نصرآباد در مراحل 6، 7، 8، 11، 12 و 13 ميزان شيرابه بيشتري داشتند. همچنين ميزان شيرابه و كشته كل به ترتيب با مقادير 28/05و 69/09در منطقه نصرآباد افزايش معني داري نسبت به منطقه عقابكوه (به ترتيب با مقادير 21/01و 55/94) داشت (0/01>p). نتايج حاكي از افزايش معني دار شيرابه توليدي در برش 6 و 7 و كشته در برش 8 و 9 در مراحل مختلف برش در هر رويشگاه بود (0/01>p). بررسي پارامترهاي خاك نشان داد كه درصد سيلت، رس، آهك، مواد آلي، پتاسيم (0/01>p) و فسفر (0/05>p) در رويشگاه نصرآباد افزايش معني داري نسبت به عقابكوه داشت. در حالي كه درصد شن كاهش معني داري را در نصرآباد نشان داد (0/01>p). با توجه به نتايج، تعداد 9 بار تيغ زني مي تواند بهترين پيشنهاد جهت بهره برداري پايدار از مراتع تفت باشد. به منظور توسعه گياه آنغوزه شيرين مي توان از گياهان مرتع نصرآباد (به دليل عملكرد شيرابه بهتر) براي جمع آوري بذر استفاده نمود و توان اقتصادي مناطق را بالا برد.