اثربخشي آموزش خودتعليمي كلامي بر علايم نقص توجه/بيش فعالي و تعلل ورزي تحصيلي نوجوانان مبتلا به اختلال نقص توجه/بيش فعالي

Effectiveness of Self-Instruction Trainig on Symptoms of Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD) and Academic Procrastination of Adolescents with ADHD

خودتعليمي كلامي يكي از درمان ­هاي شناختي مناسب براي كودكان است، با اين حال اثربخشي آن، به ويژه در بين نوجوانان و مشكلاتي چون نقص توجه و تعلل ­ورزي در بين اين گروه چندان مورد توجه قرار نگرفته است. هدف پژوهش حاضر بررسي اثربخشي آموزش خودتعليمي كلامي بر علائم نقص توجه/بيش ­فعالي و تعلل ­ورزي نوجوانان مبتلا به اختلال نقص توجه/بيش ­فعالي بود. مواد و روش ­ها در قالب يك طرح نيمه­ آزمايشي پيش ­آزمون-پس ­آزمون با گروه كنترل 16 نوجوان مبتلا به اختلال نقص توجه/بيش ­فعالي از بين مراجعان مراكز روان پزشكي و درماني شهر تبريز و با توجه معيارهاي ورود انتخاب شده و به صورت تصادفي در گروه هاي آزمايش و كنترل جايگزين شدند (هر گروه 8 نفر). پرسش­نامه علائم مرضي كودك (CSI-4) و آزمون تعلل­ ورزي تحصيلي سواري بر روي هر دو گروه اجرا شد و سپس نوجوانان گروه آزمايش در 10 جلسه هفتگي انفرادي آموزش خودتعليمي شركت كردند، در حالي كه گروه كنترل در اين مدت هيچ مداخله ­اي دريافت نكردند و سپس ابزارهاي پژوهش مجددا بر روي همه نفرات اجرا شد. يافته­ ها نتايج تحليل كواريانس مربوط به اثربخشي آموزش خودتعليمي كلامي نشان داد كه تاثير اين مداخله بر نقص توجه و بيش ­فعالي/تكانشگري معنادار بوده و توانسته اين علائم را كاهش دهد. همچنين طبق يافته­ هاي مربوط به اثربخشي خودتعليمي كلامي بر تعلل ­ورزي حاكي نشان داد كه نمرات شركت­ كنندگان در تعلل ­ورزي عمدي، ناشي از خستگي و بي ­برنامگي و نمره كل تعلل­ ورزي در مرحله پس از مداخله كاهش يافته است. نتيجه­ گيري يافته ­هاي تحقيق حاضر حاكي از اين است كه خودتعليمي كلامي مداخله ­اي موثر و مطلوب براي درمان علائم نقص توجه و بيش ­فعالي و همچنين كاهش تعلل ­ورزي در بين اين نوجوانان است.

Background and Aims: Self-instruction is an appropriate intervnention for children, but its effectiveness on adolescents and problems such as ADHD and procrastration among them has not attracted due attention. The aim of the present study was to investigate effectiveness of self-instruction on ADHD symptoms and academic procrastination of ADHD adolescents. Materials and Methods: To this aim, in a pretest-posttest with control group quasi-experimental design, 16 adolescents with ADHD, among clients of psychiatric and psychological service centers of Tabriz City and with regard to inclusion criteria, were selected and randomly allocated into two groups of experiment or control (eight individuals in each group). Child Symptom Index (CSI-4) and Savari’s Academic Procrastination Scale were completed before interventions by all participants and then participants of experiment group received a 10-session individual self-instruction training, while control group received no intervention. After intervention, the insruments were completed by the participants once more. Results: Covaraince analysis results showed that self-instruction effect is significant on both attention deficit and hyperactivity symptoms resuling in the reduction of these symptoms. Moreover, findings on procrastration showed that participants' scores in deliberate procrastination, physical-mental causing procrastination, and procrastination causing without programming and also total score of procrastination decreased. Conclusion: Our findings suggest that self-instruction training is an effective and appropriate intervention for hyperactivity/impulsivity symptoms and for the reduction of procrastination among adolescents.