ارزش گذاري اقتصادي برخي از خدمات اكوسيستم مراتع زاگرسي در استان ايلام

Economic valuation of some services of Zagros rangelands ecosystem in Ilam province

خدمات اكوسيستم هاي مرتعي مزايايي هستند كه جامعه از طبيعت دريافت مي كند. اكوسيستم هاي مرتعي دامنه وسيعي از كالاها و خدمات شامل خدمات توليدي، خدمات تنظيمي، خدمات فرهنگي و خدمات پشتيباني حيات را براي بشر فراهم مي سازند. در اين پژوهش چهار مورد از خدمات اكوسيستم مراتع زاگرسي در حوزه آبخيز ميشخاص شهرستان ايلام مورد بررسي و ارزش گذاري اقتصادي قرار گرفت. براي محاسبه كاركرد توليدي مراتع در سال 1397 از روش ارزش گذاري مستقيم محصولات دامداري و براي برآورد خدمات اكوسيستمي شامل توليد آب، جلوگيري از فرسايش خاك و ترسيب كربن، به ترتيب از مدل توليد آب InVEST، روش EPM و محاسبه كربن كل با نرخ دلار 42000 ريال استفاده گرديد. مجموع ارزش هر هكتار از مراتع منطقه براي كل خدمات موردبررسي معادل 4/121 ميليون ريال به دست آمد، كه بيشتر ارزش در واحد سطح (هر هكتار) مربوط به كاركرد توليد آب (56/6ميليون ريال)، ترسيب كربن (33/4ميليون ريال)، حفاظت از خاك (21 ميليون ريال) و كاركرد توليدي (10/4 ميليون ريال) به دست آمد. نتايج نشان داد كه كاركرد توليد آب داراي بيشترين ارزش بين ساير خدمات اكوسيستمي مورد مطالعه بوده و 6/46 درصد از سهم ارزش گذاري خدمات را به خود اختصاص داد. در ارتباط با جلوگيري از فرسايش خاك نتايج نشان داد كه مراتع منطقه قادر هستند مانع از تحميل حدود 164749 ميليون ريال خسارات ناشي از هدررفت خاك شوند. هر هكتار از اين مراتع 31/48تن كربن در خود ذخيره مي كنند كه با توجه به سطح زير پوشش اين مراتع كل مقدار ترسيب كربن 246885 تن بوده و داراي ارزشي معادل 262191 ميليون ريال مي باشد. مجموع ارزش اقتصادي سالانه توليد علوفه براي دامداري وابسته به مرتع برابر 81978 ميليون ريال به دست آمد (هر هكتار 10/4ميليون ريال). به طور كلي، مراتع منطقه مورد مطالعه از لحاظ خدمات تنظيمي مانند توليد آب و ترسيب كربن از اهميت بيشتري نسبت به كاركرد توليدي (دامپروري وابسته به مرتع) برخوردار هستند و حفظ و ارتقاء تامين اين گونه خدمات غيربازاري در مراتع منطقه هم از جنبه انساني و هم از جنبه اقتصادي بسيار مهم مي باشد.

no abstract