مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - بحران تشخيص كاتاراكت مادرزادي: بررسي سن تشخيص بيماري كاتاراكت مادرزادي يك طرفه در كودكان ارجاع شده به درمانگاه لنز بيمارستان فارابي تهران طي سال‌هاي 1389 الي 1396

چكيده فارسي :

كاتاراكت مادرزادي يكي از مهمترين علل نابينايي و نقص بينايي شديد در كودكان است و مسئول حدود 5 تا 20 درصد موارد نابينايي اطفال در جهان است. تشخيص و درمان زودهنگام اين بيماري بسيار مهم است. با توجه به اهميت نابينايي در اطفال و بار مالي سنگيني كه بر نظام سلامت تحميل ميكند، بر آن شديم تا به بررسي سن هنگام تشخيص كاتاراكت مادرزادي در كودكان مراجعه كننده به درمانگاه لنزهاي تماسي بيمارستان فارابي تهران بپردازيم. روش كار: در اين مطالعه توصيفي كه در بهار و تابستان سال 1398 انجام شد، با والدين تمامي كودكان مبتلا به كاتاراكت مادرزادي يك طرفه (بازه سني كودكان هنگام مطالعه 24 تا 110 ماه) كه عدسي چشم مبتلا به كاتاراكت خارج شده بود و طي سالهاي 1389 الي 1396 به درمانگاه لنز بيمارستان فارابي تهران ارجاع داده شده بودند تماس گرفته شد و دعوت به مشاركت در مطالعه شدند، تمامي مواردي كه مراجعه كردند مورد مصاحبه حضوري و معاينهي حدت بينايي قرار گرفتند و اطلاعات آنها ثبت گرديد. يافته ها: از مجموع 82 كودك مبتلا به كاتاراكت مادرزادي كه جهت انجام مصاحبه حضوري و معاينه دعوت شده بودند، 38 كودك (3/46%) شامل هجده دختر و بيست پسر، با ميانگين سن هنگام تشخيص بيماري 94/4 ماه، (ميانه: 4 ، طيف: بدو تولد تا 24 ماه) مراجعه كردند. تنها در سه مورد (9/7%) كاتاراكت مادرزادي در بدو تولد تشخيص داده شده بود. از 35 مورد باقيمانده چهار مورد (4/11%) طي مراجعات روتين پس از تولد نوزاد تشخيص داده شدهاند. 32 خانواده (2/84%) طي ماههاي پس از تولد شك كرده بودند كه يكي از چشمهاي فرزندشان مشكلي دارد. 32 خانواده طي ماههاي بعد مراجعه به پزشك متخصص داشتهاند كه سيزده خانواده (6/40%) به متخصص اطفال مراجعه كردهاند و متخصصين اطفال در سه مورد (07/23%) موفق به تشخيص كاتاراكت مادرزادي يك طرفه شدهاند. نوزده خانواده ديگر (3/59%) مستقيما به چشم پزشك مراجعه كردهاند كه چشم پزشكان در نوبت اول مراجعه در شانزده مورد (2/84%) موفق به تشخيص كاتاراكت يك طرفه شدهاند. لازم به ذكر است كه تمامي 13 خانوادهاي كه در اولين مراجعه به متخصص اطفال يا چشم پزشك، به غلط، به آنها اطمينان داده شده بود كه فرزندشان سالم است قانع نشده و همگي آنها در مراجعهي دوم به چشم پزشك مراجعه كردند كه در دوازده مورد (2/98%) تشخيص كاتاراكت يك طرفه داده شد. نتيجه گيري: به نظر ميرسد آموزشهاي معمول در طي دوران تخصص براي غربالگري كاتاراكت مادرزادي نوزادان كافي و يا كارآمد نبوده است و بهتر است ضمن رفع اين نقيصه، در همايشهايي كه براي متخصصين اطفال برگزار ميشود، بر موضوع كاتاراكت مادرزادي و تشخيص زودهنگام آن و عوارض ناشي از عدم تشخيص به موقع تاكيد گردد. غربالگري تمامي نوزادان از نظر وجود كاتاراكت با استفاده از روش ساده معاينه بازتاب قرمز چشم قويا توصيه ميشود. ارجاع فوري به چشم پزشكان در موارد عدم وجود بازتاب قرمز چشم در اسرع وقت بهترين نتيجه را دربرخواهد داشت