اثر مرحله رشد و گراديان ارتفاعي بر كيفيت علوفه گونه دارويي كما (Ferula haussknechtii) و امكان استفاده چندمنظوره آن (مطالعه موردي: مراتع سارال)

Effect of Growth Stage and Altitude Gradient on Forage Quality Indices of Ferula haussknechtii H Wolhff ex Rech and its Multiple Use Ability Evaluation (Case study: Saral, Kurdistan

تعيين كيفيت علوفه گونه هاي گياهي در مراحل مختلف رشد، يكي از مهم ترين موارد در مديريت صحيح مراتع مي باشد. اين پژوهش جهت تعيين و مقايسه ارزش غذايي گونهFerula hausskenchtii H. Wolhff ex Rech در سه مرحله رشد و سه طبقه ارتفاعي در مراتع باينچوب سارال انجام شد. مقادير پروتئين خام (CP)، الياف نامحلول در شوينده اسيدي (ADF)، الياف نامحلول در شوينده خنثي (NDF)، ماده خشك قابل هضم (DMD)، انرژي متابوليسمي (ME)، درصد كربوهيدرات هاي محلول در آب اندام هوايي (WSC)، فيبر خام (CF) و خاكستر (ASH)، به عنوان شاخص هاي كيفيت علوفه، با روش طيف سنجي توسط دستگاه NIR اندازه گيري شدند و با مقادير متناظر آنها در تفاله هاي حاصل از اسانس گيري، مقايسه شدند. تجزيه واريانس داده ها با استفاده از طرح كامل تصادفي در نرم افزار R صورت گرفت. نتايج نشان داد با افزايش مرحله رشد، مقادير شاخص هاي CP، DMD، ASH و ME كاهش و مقادير شاخص هاي ADF، WSC، NDF و CF افزايش مي يابد. همچنين با افزايش ارتفاع، مقادير شاخص هاي CP، DMD، ASH و ME افزايش و در مقابل، مقدار شاخص CF كاهش مي يابد. همچنين مقايسه شاخص ها قبل و بعد از اسانس گيري در مرحله بذردهي و گلدهي نشان داد بعد از اسانس گيري مقادير شاخص هاي WSC CP، DMD، ASH و ME كاهش و مقادير NDF، CF و ADF افزايش يافت و در مرحله رشد رويشي مقادير CP، DMD و ME افزايش و ADF كاهش يافت. نتايج حاصل از مقادير شاخص هاي كيفيت علوفه تفاله هاي حاصل از فرآيند اسانس گيري، بيانگر امكان استفاده چندمنظوره از اين گونه دارويي، علاوه بر اسانس گيري؛ در تامين نياز غذايي دام ها، در فصل غيررشد مي باشد.

No abstract