سنجش و ارزيابي الگوي رشد فضايي- كالبدي كلانشهر تبريز

Evaluation of physical-spatial growth pattern of Tabriz metropolis

آگاهي از فرم فضايي و شكل شهر يكي از عوامل مهم تأثيرگذار در ميزان موفقيت برنامه­ريزان و دست اندركاران شهري مي­باشد و به بهبود محيط­هاي شهري كمك شاياني مي­نمايد. در پژوهش حاضر، در تلاشيم تا با استفاده از روش­هاي كمي، الگوي رشد فضايي- كالبدي كلانشهر تبريز را ارزيابي كنيم. پژوهش حاضر، از نظر ماهيت و روش، داراي رويكرد توصيفي- تحليلي و كاربردي است. بطوري كه، ابتدا با استفاده از مطالعات ميداني، اسنادي و كتابخانه­اي به بررسي و استخراج اطلاعات مورد نياز پرداخته و سپس فرم كالبدي- فضايي رشد شهر تبريز را با استفاده از روش­هاي كمي (اندازة متروپل، تراكم، درجة تجمع، توزيع متعادل) محاسبه كرده است؛ نتايج پژوهش نشان مي­دهد كه كلانشهر تبريز با روند توسعة ناموزوني روبه روست؛ لذا، عدم تعادلي ميان رشد وسعت شهر و رشد جمعيت به وجود آمده كه سبب شده شهر در سطحي وسيعتر از آنچه بايد باشد، شكل گيرد. لذا، الگوي رشد در كلانشهر تبريز، پراكنده مي­باشد؛ اما، اين الگو با توجه به نتايج محاسبه شده براي سال 1390، بيانگر اين واقعيت است كه گرايش به الگوي تصادفي دارد. با توجه به پيامدهاي پراكنش شهري و در راستاي دست يابي به شكل پايدار شهري در كلانشهر تبريز، نيازمند اجراي سياست­هاي متراكم سازي و فشرده سازي مي­باشيم.

Having knowledge about spatial form of city is one of the important factors affecting the success rate of urban planners and practitioners, and it helps improving urban environment. In the present research, we are trying to evaluate spatial – physical growth pattern of Tabriz metropolis using quantitative methods. Methodology The current research is descriptive – analytical and practical approach in terms of nature and method, so that, using survey, documentary and library studies, data were firstly gathered and studied, and then physical – spatial form of Tabriz city growth was calculated using quantitative methods (metropolis size, density, aggregation degree and balanced distribution). Results and Discussion The results of the research show that Tabriz metropolis is facing an imbalanced growth pattern. Conclusion lack of balance was created between the increase of city area and population growth which caused the city to be formed greater than what it is determined to be