مطالعه تطبيقي خطوط فكري عمده آرمان شهرگرايان مسلمان و غير مسلمان

آرﻣﺎن ﺷﻬﺮ اﺳﺎس ﮐﺎر ﻓﻄﺮت اﻧﺴﺎن ﻫﺎﺳﺖ، ﺑﺪﯾﻦ ﻣﻌﻨﯽ ﮐﻪ ﺑﺮﻗﺮار ﮐﻨﻨﺪه ي ﺗﻌﺎدل و ﺗﻮازن ﺑﯿﻦ ﻣﺎدﯾﺎت و ﻣﻌﻨﻮﯾﺎت؛ اﻣﻮر دﻧﯿﻮي و اﺧﺮوي و ﺑﺎﻻﺧﺮه ﺟﺴﻢ زﻣﯿﻨﯽ و روح اﻧﺴﺎﻧﯽ آدﻣﯿﺎن اﺳﺖ. آرﻣﺎن ﺷﻬﺮﻫﺎ ﺗﺠﻠﯿﺎت ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ دارﻧﺪ و در ﻫﺮ ﺳﺮزﻣﯿﻨﯽ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اي ﻣﺘﻔﺎوت دﯾﺪه ﺷﻮﻧﺪ، اﻣﺎ اﺻﻮل ﺣﺎﮐﻢ ﺑﺮ آن ﻫﻤﻮاره ﯾﮑﺴﺎن اﺳﺖ. در واﻗﻊ آرﻣﺎن ﺷﻬﺮ ﻧﻤﺎدي اﺳﺖ از ﺑﻬﺸﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﺸﺮ ﻫﻤﻮاره در آرزوﯾﺶ ﺑﻮده اﺳﺖ و دوري از ﺟﻬﻨﻤﯽ ﮐﻪ ﺑﺪي ﻫﺎ و ﻓﺴﺎد ﻣﺼﺪاق اﯾﻦ دﻧﯿﺎﯾﯽ آﻧﻨﺪ. ﻫﺪف ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ آن اﺳﺖ ﮐﻪ آراء و ﻧﻈﺮﯾﺎت آرﻣﺎن ﺷﻬﺮﮔﺮاﯾﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎن و ﻏﯿﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ و ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد و ﻧﻘﺶ و ﺗﺎﺛﯿﺮ دﯾﻦ و اﻗﺘﻀﺎﺋﺎت ﻧﺎﺷﯽ از آن و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺗﻔﺎوت ﻫﺎي ﻣﮑﺎﻧﯽ، ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ، دﯾﻨﯽ، اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، اﻗﺘﺼﺎدي و... ﺑﺮ روي ﺗﻔﮑﺮات آرﻣﺎن ﮔﺮاﯾﺎﻧﻪ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﻮد. ﻧﺘﯿﺠﻪ ي ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ي ﺗﻄﺒﯿﻘﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﺳﻨﺎدي و ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ اي ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪ ﺑﯿﺎن ﮔﺮ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ از اﻫﻢ اﺷﺘﺮاﮐﺎت آرﻣﺎن ﺷﻬﺮﮔﺮاﯾﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎن و ﻏﯿﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎن را ﻣﯽ ﺗﻮان ﺧﻮاﺳﺖ ﻣﺸﺘﺮك ﺗﻤﺎﻣﯽ آرﻣﺎن ﺷﻬﺮﮔﺮاﯾﺎن در دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﻣﮑﺎﻧﯽ ﻓﺎرغ از ﻧﺎﭘﺎﮐﯽ ﻫﺎ و ﺑﯽ ﻋﺪاﻟﺘﯽ ﻫﺎ و ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺪي داﻧﺴﺖ؛ ﻣﮑﺎﻧﯽ ﮐﻪ در آن ﺳﻌﺎدت ﻓﺮدي و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺗﺎﻣﯿﻦ ﺷﻮد و در ﭘﺮﺗﻮ آن ﺟﺎﻣﻌﻪ اي ﻋﺎري از ﺑﺪي ﻫﺎ و ﻧﺎﭘﺎﮐﯽ ﻫﺎ ﺗﻮﻟﺪ ﯾﺎﺑﺪ. ﺑﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺑﺮ اﺳﺎس اﺷﺘﺮاﮐﺎت ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه ﻣﯽ ﺗﻮان ﺗﻼش ﺑﺮاي ﺣﺮﮐﺖ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ آرﻣﺎن ﺷﻬﺮ را ﻧﺘﯿﺠﻪ ي آن داﻧﺴﺖ. اﻣﺎ ﻣﻬﻢ ﺗﺮﯾﻦ ﺗﻔﺎوت ﻫﺎي آرﻣﺎن ﺷﻬﺮﮔﺮاﯾﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎن و ﻏﯿﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎن را ﻣﯽ ﺗﻮان در ﺧﺪاﻣﺤﻮري و ﺗﺎﮐﯿﺪ ﺑﺮ اﻧﺪﯾﺸﻪ ﺗﻮﺣﯿﺪ و ﻋﯿﻨﯽ ﮐﺮدن ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ اﻟﻬﯽ در ﺑﺎﻓﺖ و ﺑﺪﻧﻪ ي ﺷﻬﺮ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ اﻧﺪﯾﺸﻪ اﻧﺘﻈﺎر داﻧﺴﺖ و اﻟﺒﺘﻪ ﮔﺎﻫﺎ در ﻟﻔﺎﻓﻪ ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻦ و ﭘﺮ رﻣﺰ و راز ﺑﻮدن را ﻧﯿﺰ ﻣﯽ ﺗﻮان در آرﻣﺎن ﺷﻬﺮﻫﺎي آرﻣﺎن ﺷﻬﺮﮔﺮاﯾﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﻪ وﺿﻮح درك ﻧﻤﻮد. در ﻣﻘﺎﺑﻞ آرﻣﺎن ﺷﻬﺮ ﮔﺮاﯾﺎن ﻏﯿﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺿﻤﻦ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻏﺎﻟﺒﺎ ﺗﻔﮑﺮات اﻧﺴﺎن ﻣﺤﻮر را اﺷﺎﻋﻪ داده اﻧﺪ؛ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺻﺮاﺣﺖ ﻟﻬﺠﻪ، آزادي ﺑﯿﺎن و ﺑﻪ ﻧﻮﻋﯽ ﺑﯽ ﭘﺮواﯾﯽ از وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎي ﻋﻤﺪه ي آرﻣﺎن ﺷﻬﺮﮔﺮاﯾﺎن ﻏﯿﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎن اﺳﺖ و ﻫﻤﯿﻨﻄﻮر اﻫﻤﯿﺖ و ﺑﺮﺗﺮي ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژي ﻧﯿﺰ از وﯾﮋﮔﯽ ﺑﺎرز ﺑﺮﺧﯽ از آرﻣﺎن ﺷﻬﺮﻫﺎ و ﺿﺪ آرﻣﺎن ﺷﻬﺮﻫﺎي دﻧﯿﺎي ﻏﺮب اﺳﺖ.