تحليل شاخصه‌هاي مكتب طب ايراني

Analyzing the characteristics of the school of Persian medicine

سابقه و هدف: طب ايراني، بر پايه فلسفه و مباني خاص خود، مجموعه‌اي از علوم نظري و عملي است كه از سوي حكماي ايراني در قرون مختلف با هدف حفظ سلامت، پيشگيري و درمان بيماري‌ها به‌كار گرفته مي‌شده است. نكته درخور تأمل اين است كه ايرانيان در تكامل طب دنياي قديم در مقايسه با ساير مكاتب طبي، تأثيري به‌سزا داشته‌اند؛ به‌طوري كه حكيمان ايراني با اخذ دانش پزشكي از عالمان مشرق و مغرب زمين، داشته‌هاي بسياري بر اين دانش افزودند. تا كنون مقالات فراواني در خصوص طب نظري و عملي ايران نگاشته شده است، اما طب ايراني، مانند يوناني، چيني و هندي در جايگاه يك «مكتب» شناخته‌شده مطرح نيست و چنين مي‌نمايد كه طب ايران دنباله‌روي ديگر تمدن‌هاي طبي بوده است و تا كنون تعريف مورد قبولي از مكتب طب ايراني و شاخصه‌هاي آن ارائه نشده است. مواد و روش‌ها: اين پژوهش كه به روش كتابخانه‌اي انجام گرفته است، به معرفي و شناسايي مهم‌ترين شاخصه‌هاي مكتب طب ايراني پرداخته است، تا از اين رهگذر هدف مقاله كه بررسي شاخصه‌هاي طب ايراني به‌عنوان يك مكتب طبي است، تبيين و مشخص شود. يافته‌ها: طب ايراني يكي از مكاتب تأثيرگذار در دانش پزشكي است كه جايگاه والايي در شكوفايي علم در جهان باستان داشته است ‌كه خود داراي عناصر مستقل است و بنا بر شواهد تاريخي طب از ايران به يونان منتقل شد. بر اساس شاخصه‌هاي مشترك مكاتب مختلف علمي، از مهم‌ترين عناصر تشكيل‌دهنده طب ايراني به پيشينه فلسفي، آموزش پزشكي، روش علمي باليني و پيشروان و آثار طبي مي‌توان اشاره كرد. نتيجه‌گيري: نگاهي در نتايج اين مقاله كه رويكردي توصيفي-تحليلي دارد، با توجه به يافته‌ها و تطبيق آن‌ها با اصول يك مكتب طبي، مي‌توان گفت طب ايراني شاخصه‌هاي يك مكتب طبي مستقل را داراست.

Background and Purpose: Persian Medicine, based on its own philosophy and principles, is a set of theoretical and practical sciences that have been used by Iranian scholars in different ages to maintain health and prevent and cure the diseases. Iranians have had a significant impact on the evolution of ancient medicine compared to other medical schools. So much has been added to this knowledge by the Iranian physicians by obtaining medical knowledge from the Oriental and Western scholars. Many articles have been written about Iranian theoretical and practical medicine so far. But, Persian medicine is not in the position of a known school such as Greek, Chinese, and Indian schools of medicine. It seems that Persian medicine has been a successor to other medical civilizations; however, no satisfactory definition of the school of Persian medicine and its characteristics has been provided so far. Methods and Materials: This research has introduced and identified the most important features of the School of Persian Medicine. Its aim is to study the characteristics of Persian medicine as a medical school. Results: Persian medicine is one of the influential schools of medical knowledge. With its independent elements, it has had a high position in flourishing of science in the ancient world. According to historical evidence, medicine has been transferred from Iran to Greece. Based on the common characteristics of different scientific schools, the most important elements of Persian medicine are philosophical background, medical education, scientific clinical method, pioneers, and medical works. Conclusion: Considering the results of this research which had a descriptive-analytical approach, it can be said that Persian medicine has the characteristics of an independent medical school.