دسته بندي مدل هاي كسب وكار پلتفرم هاي تور و فعاليت با استفاده از تحليل خوشه اي

Classification of tour and activity business models using cluster analysis

پلتفرم هاي تور و فعاليت، كسب وكارهاي نويني در صنعت گردشگري هستند كه در چند سال اخير بيشترين اثر را در ديجيتالي شدن بخش تور و فعاليت داشته اند. هدف اين مطالعه دسته بندي مدل هاي كسب وكار اين پلتفرم ها است. در واقع، با توجه به شناخت ناكافي از مدل هاي متفاوت كسب وكار پلتفرم هاي تور و فعاليت، تحقيق حاضر به دنبال آن است تا اشكال گوناگون بكارگيري و تركيب عناصر مختلف مدل كسب وكار اين پلتفرم ها را شناسايي كند. اين پلتفرم ها در عين شباهت از لحاظ چگونگي خلق، ارايه و كسب ارزش از هم متمايز هستند. براي انجام اين مطالعه از روش هاي كيفي و كمي استفاده شده است. ابتدا با اتكا به رهنمودهاي تحليل ريخت شناسي چارچوبي براي شناسايي عناصر اصلي مدل كسب وكار پلتفرم هاي تور و فعاليت طراحي شد. سپس، مدل كسب وكار 41 پلتفرم تور و فعاليت براساس چارچوب استخراجي تحليل محتوا شد. در مرحله بعد، داده هاي حاصل با استفاده از تحليل خوشه اي بررسي شد تا مدل هاي كسب وكار اين پلتفرم ها شناسايي شود. يافته هاي تحقيق نشان مي دهد كه 5 مدل كسب وكار متفاوت را مي توان براي پلتفرم هاي تور و فعاليت تعريف كرد: پلتفر م هاي جامع، پلتفرم هاي استاندارد كارا، پلتفرم هاي سفارشي راهنمايان، پلتفرم هاي حرفه اي تور و پلتفرم هاي نظيربه نظير تجربه محور.

Tour and activity platforms as new business phenomena in tourism industry are playing a vital role in digitizing tour and activity sector. This research aims to classify tour and activity platform business models. The emerging nature of these platforms has contributed to their business model to be unclear, at best. Therefore, this paper intends to identify different business model attribute configurations of tour and activity platforms. To carry out the research, a mixed method approach is adopted. First, an innovative framework is developed to identify the main business model elements of tour and activity platforms using literature review, archival studies and case studies. Then, business model of 41 tour and activity platforms is content analyzed using morphological analysis approach. Next, a cluster analysis is followed to classify the platforms into meaningful types. The findings show that 5 different business model types for tour and activity platforms can be recognized: Comprehensive platforms, efficient standard platforms, customized guiding platforms, professional tour platforms, experiential peer-to-peer platforms.