كاركرد فنون معناشناسانه در فرآيند ترجمه

Function of Semantic Techniques in the Process of Translation

ترجمه اساسا متشكل از دو رويه است: لفظ ‌گرا و معناگرا. در رويه لفظ ‌گرا، حركت به سمت تناظر يك‌به‌يك اجزاي دو متن است؛ و در رويه معناگرا، تلاش مي‌شود ترادفي ميان محتواي متن‌ ها برقرار گردد. ازآنجاكه زبان‌ ها نه تماما متقارن هستند و نه تماما نامتقارن، هيچ‌يك از اين رويه‌ ها به‌تنهايي نمي‌تواند كارآمد باشد و در ترجمه‌ هاي موفق، هردو رويه به كار گرفته مي‌شود. در اين مقاله ابتدا نگاهي خواهيم كرد به انواع تناظر واژگاني متون مبدا و مقصد؛ آنگاه تلاش مي‌شود روابط مفهومي ميان‌ واژگاني تك‌به‌تك معرفي شوند و كاربرد آنها به‌صورت ميان‌زباني، يعني در چارچوب فرايند ترجمه بررسي گردد. ما مي‌خواهيم بدانيم براي انتخاب معادل براي واژگان متن مبدا چگونه مي‌توان از اين روابط بهره گرفت. اين روابط عبارت‌اند از: 1- شمول معنايي، 2- جزء واژگي، 3- عضوواژگي، 4- واحدواژگي، 5- هم ‌معنايي (ترادف)، 6- چندمعنايي، 7- هم‌ آوا-هم‌نويسي، 8- تقابل معنايي و 9- تباين معنايي. قصد ما در اين مقاله كشف و معرفي فرمول ‌بندي‌هاي فراگيري است كه ترجمه را تا حد زيادي دقيق‌ تر و منطقي ‌تر مي‌گردانند.

In semantics, lexical relations are generally viewed in the intralingual frame; however, in this paper, these relationships are considered interlingual, that is, within the framework of the translation process. The purpose of this study is to know how to use these relationships to find the correct equivalents of the source word. For this purpose, these relationships are introduced one by one and their function is studied in the context of translation. These relationships include hyponymy, meronymy, member-collection, portion-mass, synonymy, polysemy, homonymy, semantic opposition, and semantic contrast. It tries to formulate the rules that make the translation process much more precise and rational.