بازنمايي فضا و هويت شهري در شعر سپانلو بر اساس رويكرد نقد جغرافيايي

Towards a Geocritical Approach: Representation of Space and Urban Identity in Mohammad Ali Sepanlou's Poetry

ميشل كولو در كتاب خود دربارة جغرافياي ادبي، پس از ارائة تصويري كلي از گرايش ­هاي موجود در جغرافياي ادبي، به بررسي آثار برخي از نويسندگان و شاعران قرن نوزده و بيست فرانسه مي­پردازد. او در اين بررسي آثار نويسندگان و شعرايي را مورد نقد قرار مي­دهد كه با ديدگاه جغرافياي ادبي همساز و هماهنگ باشند. در بستر شعر فارسي نيز محمدعلي سپانلو از جمله معدود شاعراني است كه به مقولة فضا و شهر به عنوان عنصري مهم در تصويرسازي شاعرانه توجه كرده و شهر زادگاه خود تهران را دست ماية اصلي شعرهايش قرار داده است. سپانلو شاعري تهراني است، او اشعار خاصي در مورد تهران سروده و در ساير اشعار هم با حس بالاي شاعرانه­اي از زادگاه خود ياد كرده است. مي­توان گفت سپانلو در اشعارش نگاهي اسطوره­اي به تهران دارد و از اين نگاه براي بيان دردها و ناملايمات اجتماعى استفاده مي­كند. در اين مقاله در نظر داريم با تكيه بر انديشه­ هاي ميشل كولو در باب جغرافياي ادبي و با نگاهي به پاره‌اي از شعرهاي سپانلو به عنوان شاعري مدرن و توانا، به بررسي چگونگي انعكاس حضور تهران در شعر او و چگونگي نگاه وي به اين شهر بپردازيم.

In his book, pour une géographie littéraire, after presenting a general overview of the current trends in the field of literary geography, Michel Collot examines the works of some writers and poets of the 19th and 20th centuries. In all countries and at all times, faced with the diversity and complexity of questions that the literary text raises, the contributions provided by Geocriticism benefit from being confronted with other reflections. In the context of Farsi poetry, Mohammad Ali Sepanlou is among the few poets who have considered the theme of space and city as an important element in poetic imagery and has places his hometown, Tehran, as the main theme of his works. Sepanlou is a poet of Tehran. He has written some poems about Tehran and in his other works, he mentioned his hometown with great poetic affection. In this paper, based on the ideas of Michel Collot about literary geography and trying to apply them to certain poems of Sepanlou, we are going to study the presence of Tehran in the work of Sepanlou and the way he approaches this city.