هزارش ماتم و يك دم عروسي : بازتاب مسئله‌ي كودك‌همسري در روزنامه‌نگاري تجددگراي زنان دوره‌ي پهلوي

Hezârash Mâtam o Yek Dam 'Arûsî" The Problem of Child Marriage as reflected in the Women Journalism of Early Pahlavîd Period

نگرش‌هاي فرهنگي سنتي به زيست اجتماعي كودكان در دوره‌ي مدرن و متأثر از ظهور گفتمان‌هاي نوگرا تغيير كرد. در ايران معاصر نيز تحت‌تأثير تحولي كه انگاره‌هاي فرهنگي تجددگرا ايجاد كرد، ضرورت بازانديشي در نگرشهاي فرهنگي حاكم بر زيست اجتماعي كودكان، توجه طيفي از جامعه‌ي متجدد روبه‌ظهور را جلب كرد. مراد آنان ارائه‌ي تعريفي نو از كودكانگي، با رشته‌اي از مشخصه‌ها و بايسته‌هاي برخاسته از تجدد حق‌مدار بود. در پژوهش پيش رو كوشش مي‌شود تا سهم روزنامه‌نگاري زنان در دوره‌ي رضاشاه، در ايجاد گفتار نوسازي فرهنگي واكاوي شود و عامليت نقش آنان براي بهبود و ارتقاي زيست دختران در قالب بايسته‌هايي چون شناخت دوره‌ي بلوغ و مسائل رواني و بهداشتي آنان، سن ازدواج و بسط آگاهي خانواده و جامعه در اين زمينه روشن شود. حاصل واكاوي محتواي روزنامه‌هاي فوق بيان‌گر آن است كه اين نويسندگان كوشيده‌اند كودكانگي را كه در سايه نگرش‌هاي فرهنگي سنتي يا متأثر از مصائب اقتصادي و معيشتي به محاق رفته بود، به دختران خردسال بازگردانند. روزنامه‌نگاري زنان با طرح بايستگي بسط نظام آموزشي و بهداشت كودكان، ايجاد پشتوانه‌ي قانوني ازدواج آنان بر حفظ كودكانگي پافشاري كرده و كوشيد دهليزي براي جايگزيني تلقي مدرن از كودكي با نگرش سنتي مسلط بر سپهر فرهنگي جامعه ايجاد كند.

This study addressed an aspect of Iranian social culture, which subjected to modernization during the early Pahlavî period. Due to modernizing policies and introduction of western cultural discourses, traditional approaches to the social life of children changed in favor of restoration of their social rights. A group of Iranian women who welcomed the modernist ideas about the children made some successful attempts to propagate these ideas in their journals. Their main purpose was to formulate a new concept of childhood, which contain the characteristics of modernity in relation to children's social rights. By focusing on the women journalism of the early Pahlavî period, this paper aims to shed new lights on the contribution of these Iranian women journalist to the introduction of new concept of childhood and modern discourses on this matter. Central to this study is the approach of these modernist women to the problems of young girls and their attempts to restore their social situation as children. The results show that this group of Iranian women and their modernist journalism played a crucial role in changing the traditional concepts of childhood in favor of introduction new ones