مقايسه اثربخشي آموزش مبتني بر درمان كوتاه مدت راه حل محور و درمان عقلاني – هيجاني - رفتاري بر معناي كار در كاركنان شركت نفت

Comparison of the effectiveness of training based on solution-focused brief therapy and rational emotive behavioral therapy on meaning of work among employees of oil company

زمينه: مطالعات مختلفي نشان داده­ ا­ ند كه درمان كوتاه­ مدت راه­ حل محور و درمان عقلاني – هيجاني - رفتاري در بهبود شاخص ­هاي شغلي مؤثر بوده­ اند، اما آيا آموزش مبتني بر درمان كوتاه­ مدت راه­ حل محور و درمان عقلاني - هيجاني رفتاري بر معناي كار مؤثر است و كدام يك تأثير بيشتري دارد؟ هدف: اين پژوهش با هدف مقايسه اثربخشي آموزش مبتني بر درمان كوتاه­ مدت راه­ حل محور و درمان عقلاني – هيجاني - رفتاري بر معناي كار در كاركنان شركت نفت انجام شد. روش: اين پژوهش به روش نيمه­ آزمايشي و از طرح پيش­ آزمون - پس­ آزمون - پيگيري با گروه كنترل استفاده گرديد. جامعه اين پژوهش را كاركنان ستادي شركت خطوط لوله و مخابرات نفت منطقه شمال شهر ساري در نيمه دوم سال 1396 تشكيل دادند كه تعداد آنها 230 نفر بود. نمونه 45 نفر از كاركنان بودند كه به شيوه در دسترس انتخاب و با گمارش تصادفي در سه گروه شامل دو گروه آزمايش و يك گروه گواه قرار گرفتند. ابزار پژوهش پرسشنامه كار و معنا استيگر، ديك و دافي (2012) بود. گروه آزمايشي اول، آموزش مبتني بر درمان كوتاه­مدت راه­ حل محور (عباس پور، 1393) و گروه آزمايش دوم، آموزش مبتني بر درمان عقلاني – هيجاني - رفتاري (جهانيان نجف آبادي، 1389) را در 8 جلسه 2 ساعته دريافت كردند. براي تحليل داده ­ها از تحليل واريانس با اندازه­ گيري مكرر و آزمون تعقيبي بونفروني استفاده گرديد. يافته ­ها: نتايج حاكي از آن بود كه هر دو مداخله آموزشي در بهبود معناي كار و مؤلفه ­هاي آن (معناي مثبت، معناسازي از طريق كار و انگيزش ­هاي برتر) در گروه ­هاي آزمايش در پايان درمان و بعد از پيگيري يك ‌ماهه مؤثر واقع شدند. همچنين بين اثربخشي آموزش مبتني بر درمان كوتاه­مدت راه­حل محور و درمان عقلاني – هيجاني - رفتاري تفاوت معنا‌داري وجود داشت و آموزش مبتني بر درمان عقلاني – هيجاني - رفتاري در بهبود معناي كار و مؤلفه­ هاي آن مؤثرتر بود (0/01 >p). نتيجه­ گيري: آموزش مبتني بر درمان عقلاني – هيجاني - رفتاري گزينه مداخله­ اي مناسب و مؤثري جهت بهبود معناي كار در كاركنان مي‌باشد.

Background: Different studies have shown that solution-focused brief therapy and rational-emotional-behavioral therapy have been effective on improving work indices, but the question is that “are trainings based on solution-focused brief therapy and rational-emotivebehavioral therapy effective on meaning of work and, if so, which one is more effective?” Aims: The present research was conducted by the aim of comparing the effectiveness of training based on solution-focused brief therapy and rational-emotive-behavioral therapy on meaning of work among employees of oil Company. Method: The present research was conducted by semi-experimental method in which a pretest-posttest-follow up with control group design was used. The research population included all the headquarters’ staff of the oil pipeline and telecommunication company of the North region of Sari, Iran, in 2017 who were 230 individuals. The sample included 45 individuals who were selected by available sampling method and were assigned into two experiment groups and one control group through random assignment method. The research tool was Work as Meaning of Steger, Dik and Duffy (2012). The first experiment group received training based on solution-focused brief therapy (Abbas Pour, 2014), and the second experiment group received training based on rational-emotional-behavioral therapy (Jahanyan Najaf Abadi, 2010) in eight 2-hour sessions. For analyzing the data, variance analysis with repeated measures and Bonferroni post hoc test were used. Results: Results indicated that, in the end of the therapy and after one-month follow-up, both training interventions were effective on improving meaning of work and its components (positive meaning, meaning-making through work, and higher motivations) in experiment groups. Moreover, there was significant difference between the effective of training based on solution-focused brief therapy and training based on rational- emotive -behavioral therapy, and the latter was more effective on improving meaning of work and its components (p< 0/01). Conclusions: Training based on rational- emotive -behavioral therapy is an appropriate and effective interventional option for improving meaning of work among staff.