بررسي كيفيت فضاي شهري با تاكيد بر بعد اجتماعي از طريق تكنيك (ANP)، نمونه موردي: محله دارآباد تهران

Measuring the quality urban environment with emphasis on the social space Through technique (ANP) Case Study: Neighborhood Darabad Tehran

محيط مصنوع يك بسترساز وقوع رفتار و تعامل اجتماعي است كه ميزان بسترسازي آن متاثر از كيفيات آن است، داشتن معيارهايي جهت ارزيابي كيفيت گزينه هاي طراحي شهري و مقايسه كيفيت چند فضاي شهري كه بر بعد اجتماعي تاكيد دارد همواره از مسايلي بوده است كه از ديدگاه هاي مختلف به آن پرداخته شده و معيارهايي جهت حصول به آن ارايه شده است، اين ديدگاه ها به صورت مجزا واجد جامعيت لازم نيستند و هر كدام از زاويه اي به موضوع نگريسته اند، بااين وجود اشتراكاتي دربين ديدگاه ها وجود دارد؛ لذا وجود معيارهايي جامع و مدون جهت ارزيابي طراحي هاو فضاهاي شهري امري مهم و ضروري مي نمايد. اين پژوهش با هدف بررسي كيفيت فضاي شهري جهت ارتقاي فضاي كيفي محله دارآباد تهران به رشته تحرير در آمده است. روش تحقيق، توصيفي - تحليلي و شامل مطالعات ميداني و اسنادي است كه در6 بخش تدوين شده است، در ابتداي اين پژوهش به بررسي مختصري از مفاهيم فضا و فضاي شهري و در بخش دوم به ارتباط ميان محيط مصنوع (فضاي شهري) و تعاملات اجتماعي پرداخته شده است، سپس در بخش سوم به فعاليت هاي موجود در فضاي شهري اشاره نموده و نقش كيفيت فضاي شهري را در ايجاد بستري جهت برقراري تعاملات اجتماعي مورد بررسي قرار داده و در بخش چهارم و پنجم پس از بررسي كيفيات فضاي شهري از ديدگاه انديشمندان شهري با چند كيفيت اصلي و فرعي به اجماع رسيده و در بخش پاياني نيز با ارايه 5 معيارو 13 زير معيار به ارزيابي چندمعياره كيفيت فضاي شهري توسط فرايند تحليل شبكه اي (ANP) در نمونه موردي مد نظر به منظور سنجش مدل تحليلي مورد نظر پرداخته شده است. نتيجه پژوهش، ايجاد فضاهاي لازم در محله كه به نسبت شاخص ها دچار كمبود فضاهاي عمومي و كاربري هاي مربوطه هستند را لازم و ضروري مي داند.

Built environment is a potential of social behavior and communications that its potentiality is affected by the qualities of built environment (urban spaces). According to Jan Gehl activities taking place in the environment are divided into three main categories include obligatory, voluntary and social ones. It should be noted that not just obligatory activities are affected by environment quality, but when an urban space includes a high range of quality, voluntary activities increase frequently and accordingly the number of social activities which leads to social communications extremely increases. Having some sorts of factors to evaluate the quality of urban design alternatives and compare the quality of urban spaces which emphasis of social aspect have always been one of the issues that have studied from different views and subsequently some factors have been introduced. These points of views are not comprehended by themselves and all of them studied the subject from their own angels. There is something in common with them, however, but assembling comprehensive factors to evaluate urban designing and urban spaces seem significant. In this study with a documentary research and other theoretical texts, factors and quality indexes about the city and favorable urban spaces have been adopted that eventually 5 main factors and 13 subsidiary factors have been presented, a favorable environment absolutely would be used by urban users if includes the following items: • Linking & Access as the main factor with 4 subsidiary factors of accessibility, legibility, Linking and surrounding • Image & Comfort as the main factor with 3 subsidiary factors of beauty and regularity, relaxation and identity.