بهبود توزيع فضا - مكاني فروشگاه هاي زنجيره اي در شهر تبريز

Improvement on Spatial Distribution of Chain Stores in Tabriz City

يكي از اصول توسعه پايدار شهري، دستيابي عادلانه عموم شهروندان به خدمات شهري مورد نياز است و اصولا اين مهم زماني محقق مي شود كه اراضي و منابع مختلف شهري، به طور برابر ميان واحدهاي فضايي و اجتماعي شهر تخصيص يابد؛ كاربري هاي خدماتي و تجاري به دليل اينكه مورد استفاده روزمره ساكنان شهر هستند، مكان يابي و توزيع فضايي آن ها در شهرها بسيار مهم است. توزيع مناسب فروشگاه هاي زنجيره اي، نقشي بسزاي در كاهش هزينه هاي حمل و نقل، عرضه سريع كالاها و خدمات، دسترسي مناسب به پاركينگ و ساير خدمات مكمل شهري دارد. يك فروشگاه زنجيره اي از چندين فروشگاه خرده فروشي تحت مالكيت مشترك و متمركز تشكيل مي شود. هدف پژوهش حاضر بهبود توزيع فضا- مكاني فروشگاه هاي زنجيره اي در تبريز است. براي اين منظور نخست شاخص هاي مكان يابي فروشگاههاي زنجيره اي از طريق منابع و اسناد موجود شناسايي شده، سپس، از طريق روش تجزيه وتحليل كمي و فضايي با به كارگيري قابليت سيستم اطلاعات جغرافيايي، توزيع فروشگاه هاي زنجيره اي در مناظق شهري تبريز بررسي شد. براي تحليلي جامع شش معيار به كار گرفته شد، تراكم جمعيت، نوع ارتباطات، مركزيت، كاربري هاي سازگار (فضاي سبز، پاركينگ، كاربري هاي فرهنگي، كاربري هاي بهداشتي و درماني، پذيرايي و جهانگردي) تعادل محلي و شعاع دسترسي. بعد از آماده سازي لايه هاي مربوط به شاخص هاي يادشده، با به كارگيري ابزارهاي تحليلي در محيط نرم افزار Arc Map اين لايه ها تلفيق شدند و لايه نهايي استخراج شد. نتايج نشان داد الگوي توزيع فروشگاه هاي زنجيره اي در تبريز تصادفي است و الگوي خاصي ندارد. همچنين، در مكان يابي فروشگاه هاي موجود معيارهاي مكان يابي به نحو مطلوب مراعات نشده است.

One of the principles of sustainable urban development is equal access of all citizens to the required services. Basically this matter comes true when different urban lands and resources, equally allocate to the spatial and social units of the city. Since commercial and service land uses are used by city dwellers daily, their locating and spatial distribution in cities is very important. Proper distribution of chain stores plays a significant role in reducing transpotation costs, quick supply of goods and services, suitable access to parking and other urban supplementary services. A chain store consists of several co-owned and centralized retail stores. The purpose of this study is improvement on spatial distribution of chain stores in Tabriz. To this end, first, the indicators of chain stores locating identified through available resources and documents and then through quantitative and spatial analysis methods using GIS capabilities, distribution of chain stores in urban areas of Tabriz was studied. Six criteria including population, type of communication, centrality, compatible uses, local equilibrium and radius of access have been used for a comprehensive analysis. After preparing the layers related to the above parameters using analytical tools in Arc Map software, they were integrated and the final layer was extracted. The results show that the distribution pattern of chain stores in Tabriz is random and it doesn't have a specific pattern. Also, the location criteria for the current stores have not been met in a desirable manner.