مدل سازي خدمات اكوسيستمي مبتني بر تغييرات پوشش و كاربري سيماي سرزمين با به كارگيري نرم افزار InVEST در منطقه حفاظت شده جهان نما (مورد مطالعه: خدمت اكوسيستمي ترسيب كربن)

Modeling of Ecosystem Services based on Land Cover Change and Land Use Using InVEST Software in Jahannama Conservation Area Case: Carbon Sequestration Ecosystem Service

مزاياي متعددي را كه انسان ها از اكوسيستم ها به دست مي آورند، خدمات اكوسيستم مي نامند. ترسيب كربن به عنوان يك خدمت اكوسيستمي تنظيم اقليم، به دليل تبديل و تخريب زمين براي پاسخ به نيازهاي فزاينده انسان به انواع توسعه در حال كاهش است. در پژوهش حاضر با انتخاب يك سيماي سرزمين پايلوت از جنگل هاي هيركاني (منطقه حفاظت شده جهان نما)، ضمن بررسي روند گذشته تا امروز تغييرات پوشش/كاربري در دوره زماني 2018-2001، شرايط آينده سيماي سرزمين در افق زماني 2036، با مدل ذخيره و ترسيب كربن در نرم افزار InVEST پيش بيني و تحليل شد. ميزان كربن موجود در چهار منبع ذخيره كربن شامل زيست توده روزميني، بيوماس زيرزميني، خاك و مواد آلي مرده به تفكيك كاربري اراضي، با تلفيق گزارش هاي IPCC با مطالعات ميداني و نمونه برداري استخراج شد. بررسي روند تغيير كاربري اراضي نشان داد با گذشت زمان و به تدريج از وسعت اراضي جنگلي و مرتعي كه نقش شايان ملاحظه اي در ترسيب كربن دارند، كاسته شده است، به طوري كه در سال 2036 رشد كاهشي 40 درصدي ايجاد شده، كه به كاهش ترسيب كربن معادل 400859 تن در سرزمين منجر مي شود. ادامه وضع موجود در بهره برداري از سرزمين و روند تغيير اراضي به كاهش كاركرد اكوسيستم در ذخيره و ترسيب كربن منجر مي شود. در مطالعه حاضر نشان داده شد با ادغام مفهوم خدمات اكوسيستم در مباحث برنامه ريزي مكاني سرزمين و مديريت كاربري اراضي از طريق تهيه نقشه هاي مكاني خدمات اكوسيستم در مقياس منطقه اي، مي توان علاوه بر توسعه منطقي كاربري هاي انساني، مخاطرات اكولوژيكي آن ها را نيز به لحاظ تضمين تدارك خدمات اكوسيستم به حداقل رساند، و بدين ترتيب تصميم بهتري در برنامه ريزي سرزمين اتخاذ نمود. همچنين، پيشنهاد مي شود براي بهبود كيفيت خدمات اكوسيستمي در محدوده جهان نما از برنامه هاي توسعه اي و بازنگري در مرزهاي حفاظت شده و مديريت اصولي كاربري زمين در خارج از مرزهاي حفاظت استفاده كرد.

Several benefits that humans get from ecosystems are called ecosystem services. Carbon sequestration as an eco- regulation service is declining, due to the transformation and destruction of the earth used to recompense the burgeoning human needs for development. In the present study, a pilot landscape of hyrcanian forests, protected area in Jahannama was selected. By examining the land use / cover changes during 2001 to 2018, future condition of the land will be set to determine the carbon storage and carbon sequestration model in 2036. The amount of carbon in the four carbon storage sources including biomass, underground biomass, soil and organic matter along with IPCC reports facilities, field studies and sampling was extracted. Deterioration trend in forest lands and grassland with remarkable role in carbon sequestration was sharpened. The reduction trend will be predicted to reach as much as 40 per cent which will be equivalent to 400859 tons per land. With the same rate in land deterioration, a considerable decrease in ecosystem storage and carbon sequestration’ potentiality will be expected present study indicated that the integration of the concept of the ecosystem services in land planning discourse and land use management via the provision of spatial maps of ecosystem services on a regional scale, along with the rational development of human use, ecological hazards should be minimized, as a result better decision will be made in planning the land. It is also suggested that to enhance the quality of Jahannama ecosystem services in development plans and review within the protected boundaries and the principled management of land use within the protective boundaries.