بررسي شاخص تركيبي عملكرد بازارهاي اخلاقي ايران در بين كشورهاي منتخب ( رويكرد مدل تلفيقي AHP-TOPSIS)

A survey of combined index of ethical markets performance among selected countries (AHP-TOPSIS Integrated Model Approach)

بازارهاي اخلاقي محل عرضه و تقاضاي كالا و خدماتي است كه از نظر مسائل اجتماعي استاندارد بوده و مسائل زيست‌محيطي را مدنظر داشته باشند. وجود اين بازارها براي توسعه پايدار امري ضروري و مهم است. هدف از مطالعه حاضر تعيين جايگاه ايران در بين كشورهاي منتخب در بازارهاي اخلاقي با استفاده از الگوهاي تصميم‌گيري چند معياره بوده است. در اين مطالعه با استفاده از نرم‌افزار expert choice براي وزن دهي شاخص‌ها از روش تحليل سلسله مراتبي (AHP) و جهت رتبه‌بندي شاخص‌هاي تركيبي از روش تاپسيس (Topsis) استفاده ‌شده است. مطابق با مباني نظري، جهت ايجاد شاخص تركيبي از شاخص‌هاي كيفيت زندگي، سرمايه اجتماعي، حكمراني خوب، عملكرد محيط‌ زيست و توسعه انساني براي سال‌هاي 2014، 2016 و 2018 استفاده شده است. مهم‌ترين يافته‌هاي تحقيق در سه سال ذكر شده نشان مي‌دهد كه چين در سال 2014 رتبه اول و ايران در اين سال رتبه آخر را درميان 15 كشور منتخب دارا بوده است. در سال 2016 ژاپن رتبه نخست و ايران رتبه هشتم را به‌دست آورده است كه حالت صعودي داشته است و در سال 2018 كشور سنگاپور رتبه اول و كشور ايران رتبه سيزدهم را درميان كشورهاي منتخب كسب كرده‌اند.

The ethical markets are the place of supply and demand for goods and services that are standardized in social issues and take environmental concerns into account. The existence of these markets is essential for sustainable development. The objective of this paper is Determine the status of Iran among selected countries in the ethical market, using multi criteria decision making models. In this study by using of expert choice software, we used analytical Hierarchy process (AHP) method to weigh indices and for comparing combined indexes, Topsis method. According to theoretical foundation for creating of combined indexes, it has been used of; quality of life index, social capital index, good governance index, environmental performance index and human development index for the years 2014,2016 and 2018.the most significant result in three- year survey show that China ranked first in 2014 and Iran ranked last year. In 2016, Japan ranked first and Iran ranked eighth in the upward trend and in 2018, Singapore ranked first and Iran ranked thirteen among the selected countries.