آمايش فضايي قلمروهاي مرزي با استفاده از مدل AHP (نمونه‌ي موردي: شهرستان‌هاي مرزي استان سيستان و بلوچستان)

(Spatial Provision of Border Territories using AHP (A Case Study of Border Cities of Sistan & Baluchestan Province

آمايش فضايي يكي از شيوه ­هاي مناسب و جامع براي مديريت و برنامه ­ريزي مكان­ ها محسوب مي‌شود. با توجه به اهميت استراتژيك مناطق مرزي، پژوهش حاضر كوشيده است تا به تحليل فضايي شاخص­ هاي اقتصادي-اجتماعي در 9 شهرستان مرزيِ زابل، زابلي، زاهدان، زهك، سيب­ و ­سوران، سرباز، سراوان، خاش و هيرمند در استان سيستان و بلوچستان بپردازد.پژوهش حاضر، از نظر هدف كاربردي و از نظر ماهيت، عِلّي- مقايسه ­اي است. براي رتبه­ بندي و سطح ­بندي شهرستان­ هاي مرزي استان از لحاظ ميزان برخورداري از شاخص مورد بررسي، از روش تحليل سلسه ­مراتبي (AHP) استفاده شده است. نتايج اين پژوهش، نشان مي‌دهد كه شهرستان زاهدان به عنوان مركز اداري- سياسي استان سيستان و بلوچستان، به عنوان تنها گزينه ­ي برخوردار، رده ­ي نخست توسعه­ ي اقتصادي-اجتماعي را در ميان شهرستان­ هاي مرزي استان سيستان و بلوچستان از آن خود كرده است. از سوي ديگر، فاصله ­ي شهرستان زاهدان با وجود سطح توسعه ­يافتگي در مقايسه با ديگر شهرستان ­هاي مرزي چندان چشمگير نيست و نسبت محروميت ميان مناطق نيمه ­محروم و محروم نيز بسيار بالا است.

Spatial provision is a combined knowledge dealing with organizing space, which has been developed for the homogeneous and heterogeneous distribution of development in all areas which support sustainable development. Thus, identification and characterization of the spatial distribution of discrimination and injustice have been done in a knowledge-based way. This study aims to examine how such a distributed development is conducted in the province. Among the indicators of development, infrastructure and health facilities opted to investigate; the distribution and development of province’s border city (9 selected cities) have been compared. The methodology of this study is causal-comparative and multi-criteria decision making (MCDM) techniques were used. The results of the study showed that the province was deprived concerning socio-economic status indicators, and spatial distribution. Thus, Zahedan as the political center of the province is the most developed city according the mentioned indexes.