شناسايي و رتبه بندي شاخص هاي اثرگذار بر كيفيت صورت هاي مالي با استفاده از تكنيك فرآيند تحليل شبكه اي

Identifying and Ranking Effective Financial Statements Quality Indexes Using Analytic Network Process

هدف اين پژوهش، تعيين شاخص هاي اثرگذار بركيفيت صورتهاي مالي شركتهاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و رتبه بندي آنها مي باشد. براي دستيابي به اين هدف ابتدا با مطالعه مباني نظري و پيشينه پژوهش و همچنين مصاحبه با خبرگان، مجموعه اي از مولفه ها و شاخص هاي اثرگذار بر كيفيت صورتهاي مالي شناسايي شدند و سپس با اجراي دلفي فازي و نظرخواهي از خبرگان آن دسته از شاخص هاي اثرگذار بر كيفيت صورتهاي مالي كه از اجماع نظر خبرگان برخوردار بود شناسايي گرديد. پس از آن به منظور تعيين بار عاملي هر يك از شاخص ها، از تحليل عاملي تاييدي استفاده شد. در نهايت با انجام فرآيند تحليل شبكه اي وزن هر يك از شاخص ها در تاثيرگذاري آنها بر كيفيت صورتهاي مالي تعيين گرديد. نتايج حاصل از تحليل عاملي تاييدي نشان مي دهد شاخص هاي "ارزش پيش بيني كنندگي"، "ارتباط ارزشي سود" و "پايداري سود" زير مجموعه مولفه "مربوط بودن" و شاخص هاي "محافظه كاري"، "كيفيت اقلام تعهدي"، "هموارسازي سود"، "نزديك به نقد بودن سود" و"بي طرفي" زيرمجموعه مولفه "ارايه صادقانه" شاخص هاي نهايي اثر گذار بر كيفيت صورتهاي مالي مي باشند. همچنين نتايج حاصل از فرآيند تحليل شبكه اي نشان مي دهد شاخص هاي "ارزش پيش بيني كنندگي" و "كيفيت اقلام تعهدي" به ترتيب با وزن هاي 29% و 17% بيشترين اثرگذاري بر كيفيت صورتهاي مالي را دارند و ساير شاخص ها در اولويت هاي بعدي قرار مي گيرند.

The aim of this survey is identifying effective indexes of financial statements quality for companies listed in Tehran Exchange and also ranking those indexes. To achieve this aim, firstly by studying research literature review and theoretical background and also expert interview, a collection of indexes related to quality of financial statements were identified and then by use of questionnaire and performing Fuzzy Delphi method we have identified those quality indexes which have expert consensus about their effect on quality of financial statements. After that by using confirmatory factor analysis, we recognize those indexes which have significant effect on quality of financial statements. Lastly by use of analytic network process we have measured the relative weight of each of those indexes about their effect on quality of financial statements. Results show that “predictability value”, “value-relevance of earning” and “earning consistency” as indexes related to “relevance” component and “conservatism”, “accruals quality”, “earning smoothness”, “closeness of earning to cash” and “unbiasedness” as indexes related to “faithful representation” component are significant effective financial reporting quality indexes. Results of analytic network process show that “predictability value” and “accruals quality” respectively with weight of 29% and 17% have the greatest effect on the quality of financial statements and other indexes are on the next priorities.